Men gan cao - nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị
Men gan là những enzyme quan trọng được sản xuất ra bởi gan, tham gia vào quá trình trao đổi chất trong cơ thể. Khi gan bị tổn thương, các enzyme này sẽ thoát ra ngoài máu, làm tăng nồng độ men gan trong máu. Hiện tượng này gọi là men gan cao.
Theo thống kê, tỷ lệ người mắc bệnh về gan ngày càng tăng, trong đó tình trạng men gan cao chiếm tỷ lệ khá lớn. Vì thế, việc tìm hiểu nguyên nhân, diễn biến và cách điều trị bệnh là vô cùng cần thiết.
Men gan cao là gì?
Men gan cao đề cập đến tình trạng nồng độ các enzyme gan như AST, ALT, GGT... vượt quá giới hạn bình thường. Cụ thể:
- AST bình thường: < 40 U/L
- ALT bình thường: < 41 U/L
- GGT bình thường: < 61 U/L
Khi men gan tăng cao cho thấy gan đang bị tổn thương. Men gan càng cao thì mức độ tổn thương gan càng nghiêm trọng.
Men gan cao được chia làm 3 mức độ:
- Nhẹ: < 2 lần giới hạn bình thường
- Trung bình: 2 - 5 lần gbth
- Nặng: > 5 lần gbth
Nguyên nhân gây men gan cao
Nguyên nhân khiến men gan tăng có thể do:
- Nhiễm virus viêm gan (A, B, C, D, E)
- Sử dụng rượu bia thường xuyên
- Mắc các bệnh về gan mật như viêm gan, xơ gan, ung thư gan
- Dùng thuốc độc hại cho gan như paracetamol, thuốc lá, ma túy...
- Mắc các bệnh toàn thân như sốt rét, béo phì...
Trong đó, nguyên nhân phổ biến nhất là do rượu bia và virus viêm gan. Khi uống nhiều rượu, cồn sẽ gây tổn thương trực tiếp lên tế bào gan. Tương tự, virus viêm gan khi xâm nhập cũng phá hủy gan, làm tăng men gan.
Triệu chứng của men gan cao
Triệu chứng của men gan cao khá mơ hồ, có thể gồm:
- Mệt mỏi, uể oải
- Đau tức vùng hạ sườn phải
- Buồn nôn, chán ăn
- Da xanh xao, vàng da
- Nước tiểu sẫm màu
- Phân sệt hoặc đen
- Ngứa da khắp cơ thể
Nhiều trường hợp men gan cao không có triệu chứng rõ ràng. Chỉ đến khi xét nghiệm máu, bệnh nhân mới biết mình bị tăng men gan.
Đặc biệt, nếu men gan tăng quá cao sẽ dẫn đến suy gan, kèm theo các biến chứng nguy hiểm như:
- Vàng da, vàng mắt
- Bụng to, chân tay phù nề
- Xuất huyết dưới da, chảy máu cam mũi
- Ý thức lơ mơ, hôn mê
- Đe dọa tính mạng nếu không được cấp cứu kịp thời
Điều trị men gan cao
Điều trị men gan cao cần xác định rõ nguyên nhân gây bệnh để có phương pháp điều trị phù hợp:
Nếu do rượu bia: Ngừng hoàn toàn rượu bia và các chất kích thích
Nếu do virus: Điều trị bằng thuốc kháng viêm, giảm đau, gan
Nếu do thuốc: Ngừng thuốc độc hại và thay thế bằng thuốc lành tính
Nếu do béo phì: Giảm cân bằng chế độ ăn và tập luyện
Bên cạnh đó, người bệnh cần lưu ý:
- Ăn uống điều độ, giàu rau xanh, các loại quả
- Không nên ăn đồ chiên rán, dầu mỡ, đồ ngọt
- Uống đủ 2-3 lít nước mỗi ngày
- Thực hiện luyện tập thể dục nhẹ nhàng
- Thư giãn, tránh căng thẳng, stress
- Khám lại định kỳ để theo dõi điều trị
Một số thuốc gan thường được sử dụng gồm có:
- Thuốc hạ men gan như Essentiale, Hepabionta
- Thuốc bảo vệ gan như LIV 52, Silymarin
- Thuốc tăng cường chức năng gan như Samyr
Tuyệt đối không tự ý sử dụng các loại thuốc đông y, bài thuốc gia truyền chưa rõ nguồn gốc.
Như vậy, men gan cao có thể do nhiều nguyên nhân, trong đó chủ yếu là do virus viêm gan và lạm dụng rượu bia.
Khi phát hiện men gan tăng, người bệnh cần đi khám để tìm nguyên nhân và điều trị phù hợp. Đồng thời, thực hiện chế độ sinh hoạt, ăn uống lành mạnh, tránh rượu bia, thuốc lá.
Nếu được phát hiện và can thiệp sớm, hầu hết các trường hợp men gan cao đều có thể hồi phục hoàn toàn.