Con đường lây nhiễm viêm gan B và cách phòng tránh
Viêm gan B là bệnh nhiễm trùng gan do virus viêm gan B (HBV) gây ra. Đây là loại virus DNA kép xoắn ốc, có khả năng nhân lên nhanh chóng trong tế bào gan người. Khi xâm nhập vào cơ thể, virus sẽ phá hủy tế bào gan, dẫn tới viêm nhiễm và suy giảm chức năng gan. Cùng tìm hiểu con đường lây nhiễm viêm gan B và cách phòng tránh dưới đây
Nguyên nhân gây bệnh viêm gan B chủ yếu là do tiếp xúc trực tiếp với máu, dịch tiết của người đã nhiễm virus. Một số nguyên nhân phổ biến khác gồm:
Mẹ bị nhiễm virus HBV truyền sang con trong quá trình mang thai hoặc sinh nở
Quan hệ tình dục không an toàn với người bệnh
Chăm sóc người bệnh mà không có biện pháp bảo hộ
Dùng chung bơm kim tiêm, đồ cá nhân với người nhiễm bệnh
Các triệu chứng điển hình của bệnh viêm gan B bao gồm mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, nôn mửa, sốt nhẹ, đau bụng, da và mắt vàng, nước tiểu sẫm màu, phân trắng nhừ. Tuy nhiên, nhiều trường hợp viêm gan B không có triệu chứng rõ ràng, chỉ phát hiện bệnh khi đi xét nghiệm máu.
Viêm gan B có lây không và lây qua đường nào?
Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm, có khả năng lây từ người mang mầm bệnh sang người lành qua nhiều con đường khác nhau. Cụ thể:
Qua đường máu
Đây là con đường lây truyền viêm gan B phổ biến và nguy hiểm nhất. Khi tiếp xúc trực tiếp với máu nhiễm virus HBV, nguy cơ mắc bệnh rất cao.
Các hoạt động có nguy cơ lây nhiễm gồm: truyền máu, ghép tạng, xăm hình, xỏ khuyên, chích ma túy dùng chung bơm kim tiêm, vô tình bị đâm phải kim tiêm đã qua sử dụng, phẫu thuật nha khoa không đảm bảo vô trùng...
Từ mẹ sang con
Khoảng 90% trẻ sinh ra từ các bà mẹ mang mầm bệnh HBV bị lây nhiễm trong quá trình sinh nở. Ngoài ra còn có nguy cơ lây truyền qua sữa mẹ ở những người mẹ có nồng độ virus cao.
Quan hệ tình dục
Qua tinh dịch và dịch âm đạo, viêm gan B có thể lây từ người nhiễm sang bạn tình khi quan hệ không an toàn. Tỷ lệ lây nhiễm qua đường này chiếm khoảng 30% số ca mắc mới.
Chia sẻ đồ dùng cá nhân
Sử dụng chung các đồ dùng cá nhân như bàn chải đánh răng, dao cạo râu, kẹp tóc, gội đầu... với người bệnh cũng làm tăng nguy cơ lây nhiễm viêm gan B. Tuy nhiên, khả năng lây qua đường này thấp hơn so với qua đường máu và tình dục.
Viêm gan B có thể lây dễ dàng khi tiếp xúc với máu, dịch cơ thể người bị nhiễm virus. Do đó, để hạn chế lây lan bệnh, bạn cần tránh làm các xét nghiệm xâm lấn, tiêm chích, quan hệ tình dục không an toàn. Bên cạnh đó, thực hiện tiêm phòng vaccine, xét nghiệm sớm phát hiện bệnh cũng giúp giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng.
Viêm gan B có nguy hiểm không?
Nhiều người lo lắng viêm gan B có nguy hiểm không và liệu bệnh có chữa khỏi được hay không. Thực tế, viêm gan siêu vi B gây ra nhiều biến chứng đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời, bao gồm:
Xơ gan
Khoảng 20-30% bệnh nhân viêm gan B tiến triển thành xơ gan trong vòng 5 năm. Tỷ lệ này tăng dần theo thời gian, lên tới 70% sau 30 năm. Xơ gan khiến chức năng gan bị suy giảm nghiêm trọng, có thể dẫn tới tử vong.
Ung thư gan
Người bị viêm gan B mạn tính có nguy cơ mắc ung thư gan cao gấp 20 lần so với người bình thường. Đặc biệt, nếu bị cả xơ gan và viêm gan B thì nguy cơ ung thư gan tăng lên gấp 100 lần.
Mất bù
Khi virus viêm gan B phá hủy quá nhiều tế bào gan, cơ thể bệnh nhân sẽ rơi vào tình trạng mất bù, có thể tử vong nhanh chóng nếu không được cấp cứu kịp thời.
Viêm gan B có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, đe doạ trực tiếp đến tính mạng nếu không được chẩn đoán và can thiệp y tế sớm. Do đó, phát hiện bệnh càng sớm càng tốt để có thể điều trị hiệu quả, tránh tiến triển thành các giai đoạn muộn hơn.
Viêm gan B có khỏi được không?
Hiện nay, viêm gan B chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, tuy nhiên bệnh hoàn toàn có thể khỏi nếu phát hiện sớm và tuân thủ điều trị đúng cách. Có 2 phương pháp điều trị viêm gan B phổ biến là:
Điều trị bằng thuốc
Thuốc điều trị viêm gan B thường được dùng lâu dài, bao gồm thuốc ức chế miễn dịch và thuốc kháng virus. Thuốc giúp ngăn virus nhân lên, khống chế bệnh tiến triển nặng hơn. Đồng thời tránh các biến chứng nguy hiểm như xơ gan, ung thư gan. Sau 3-6 tháng điều trị thường xuyên, bệnh thuyên giảm và có khả năng chuyển sang giai đoạn ổn định. Tuy nhiên, người bệnh vẫn có nguy cơ tái phát cao nếu ngừng thuốc sớm.
Ghép gan
Đối với bệnh nhân xơ gan hoặc ung thư gan do viêm gan B, ghép gan thường là giải pháp điều trị duy nhất. Phương pháp này giúp thay thế gan bị tổn thương bằng gan lành của người hiến, từ đó giúp cải thiện chức năng gan, kéo dài tuổi thọ của người bệnh. Sau ghép gan, người bệnh phải sử dụng thuốc ức chế miễn dịch suốt đời để hạn chế nguy cơ đào thải.
Như vậy, viêm gan B hoàn toàn có thể khỏi và không để lại di chứng nếu được chẩn đoán và can thiệp y tế kịp thời. Tuy nhiên, người bệnh vẫn cần đi tái khám định kỳ để theo dõi tình trạng sức khỏe, nhằm phòng ngừa nguy cơ tái phát hoặc các biến chứng khác.
Cách phòng tránh lây nhiễm viêm gan B
Để bảo vệ bản thân và người xung quanh khỏi nguy cơ mắc viêm gan B, một số biện pháp phòng tránh cơ bản cần làm gồm:
Tiêm vaccine phòng bệnh
Tiêm vaccine phòng viêm gan B là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất. Vaccine giúp cơ thể hình thành miễn dịch chống lại virus HBV từ 95-100% khi tiêm đầy đủ 3-4 mũi theo phác đồ quy định.
Tại Việt Nam, tiêm vaccine phòng viêm gan B bắt đầu từ khi trẻ mới sinh và là vắc xin bắt buộc trong chương trình tiêm chủng mở rộng. Với người lớn chưa tiêm vaccine cũng nên tiêm để tăng cường khả năng miễn dịch.
Tuân thủ nguyên tắc phòng dịch y tế
Rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn để loại bỏ nguy cơ nhiễm virus
Không dùng chung các đồ dùng cá nhân như dao cạo râu, bàn chải đánh răng, khăn mặt...
Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục, tránh lây nhiễm qua đường tình dục
Hạn chế tiếp xúc với vết thương hở hoặc máu của người khác
Phụ nữ có thai nhiễm viêm gan B cần đi khám thai kỳ định kỳ, tiêm phòng theo chỉ định của bác sĩ
Tránh xăm, xỏ lỗ, cắt viết tai... ở các cơ sở không đảm bảo an toàn vệ sinh
Xét nghiệm sàng lọc viêm gan B định kỳ
Việc xét nghiệm máu để phát hiện sớm nhiễm viêm gan B đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn bệnh tiến triển, điều trị kịp thời.
Những đối tượng sau đây nên đi xét nghiệm sàng lọc viêm gan B định kỳ 6-12 tháng/lần:
Người có tiền sử truyền máu, ghép tạng
Bệnh nhân mắc các bệnh lý về gan khác
Người nghiện ma túy qua đường tiêm chích
Người có nhiều bạn tình hoặc quan hệ tình dục không an toàn
Người làm các nghề tiếp xúc với máu, dịch cơ thể như y tế, vệ sinh môi trường...
Khi phát hiện mình dương tính với virus viêm gan B, người bệnh cần đi khám chuyên khoa gan mật để có phác đồ điều trị thích hợp.
Như vậy, bằng cách tiêm vaccine, thực hiện tốt các biện pháp phòng dịch, xét nghiệm sàng lọc định kỳ, chúng ta hoàn toàn có thể phòng tránh được sự lây lan của viêm gan B trong cộng đồng.
Tóm lại:
Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể lây qua đường máu, quan hệ tình dục, từ mẹ sang con...
Viêm gan B gây nhiều biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, ung thư gan, thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Có thể phòng tránh bệnh bằng tiêm vaccine, thực hiện các biện pháp phòng lây nhiễm và xét nghiệm tầm soát định kỳ.
Viêm gan B hoàn toàn có thể khỏi bệnh nếu được can thiệp điều trị y tế sớm.
Hy vọng bài viết đã cung cấp thông tin hữu ích để giải đáp các thắc mắc: viêm gan B có lây không, lây qua đường nào và cách phòng ngừa để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.