Viêm gan E có gây xơ gan không? Cách phòng ngừa hiệu quả

Bệnh gan liên quan đến rượu, nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng và cách phòng ngừa

Bệnh gan liên quan đến rượu là nhóm các bệnh lý về gan có liên quan đến việc sử dụng rượu bia quá mức. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mức tiêu thụ rượu an toàn cho nam giới là không quá 2 đơn vị rượu mỗi ngày (tương đương 600ml bia hoặc 200ml rượu mạnh), còn với nữ giới là không quá 1 đơn vị mỗi ngày. 

Khi vượt quá ngưỡng này, rượu sẽ gây tổn thương gan, dẫn đến các bệnh lý như viêm gan do rượu, xơ gan do rượu hay ung thư gan. Theo thống kê của Bộ Y tế, tại Việt Nam có khoảng 2,3 triệu người nghiện rượu bia và hơn 6 triệu người sử dụng rượu nặng. Đây chính là nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh gan nguy hiểm.

Dưới đây là những thông tin chi tiết về bệnh gan liên quan đến rượu, nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng và cách phòng ngừa mà bạn cần biết:

Bệnh gan liên quan đến rượu (ARLD)

Định nghĩa

Bệnh gan liên quan đến rượu (viết tắt là ARLD) là tập hợp các tổn thương, bệnh lý về gan có liên quan đến việc sử dụng rượu bia vượt quá giới hạn. Cụ thể như sau:

Viêm gan do rượu: xảy ra do uống một lượng lớn rượu trong thời gian ngắn.

Gan nhiễm mỡ do rượu: uống rượu thường xuyên với lượng lớn. 

Xơ gan do rượu: do uống rượu kéo dài, lâu ngày.

Ngoài ra, lạm dụng rượu bia còn có thể dẫn đến ung thư gan.

Nguyên nhân

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến ARLD là do uống rượu quá mức. Cụ thể:

Uống quá nhiều trong một lần (quá 5 đơn vị rượu đối với nam giới, 4 đơn vị với nữ giới).

Uống thường xuyên với số lượng lớn mỗi ngày.

Kéo dài nhiều năm.

Bên cạnh đó, một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan do rượu:

Tuổi tác: Người cao tuổi dễ bị tổn thương gan hơn khi uống rượu.

Giới tính: Nam giới dễ mắc bệnh hơn nữ giới.

Sức khỏe kém: Người có bệnh nền về gan, thận...

Chế độ dinh dưỡng kém.

Di truyền: Có người trong gia đình bị bệnh gan.

Nhiễm vi rút (viêm gan virus).

Cơ chế bệnh sinh

Khi uống vào cơ thể, rượu được gan chuyển hóa. Quá trình này sinh ra các hợp chất độc hại như acetaldehyde gây viêm, strex đối với tế bào gan. 

Đồng thời, chất cồn trong rượu cũng trực tiếp gây tổn thương tế bào gan, làm tổn thương màng tế bào và các tế bào quan trọng. Từ đó dẫn đến các bệnh lý về gan.

Nếu tình trạng này kéo dài, sự tái tạo tế bào gan bị suy giảm dần, dễ dẫn đến xơ hóa, thậm chí là ung thư gan.

Triệu chứng ban đầu của bệnh gan do rượu 

Ở giai đoạn đầu, bệnh gan do rượu thường không có biểu hiện rõ ràng. Người bệnh có thể không hề hay biết gan đã bị tổn thương.

Tuy nhiên, một số dấu hiệu sớm sau đây có thể xuất hiện:

Đau tức vùng hạ sườn phải: cảm giác đau âm ỉ, tức bụng dưới sườn phải.

Chướng bụng, đầy hơi: do gan bị tổn thương dẫn đến tiêu hóa kém.

Buồn nôn, chán ăn: bệnh nhân có cảm giác buồn nôn, nôn mửa, ghê tởm thức ăn.

Mệt mỏi, uể oải: đây là triệu chứng khá phổ biến.

Vàng da nhẹ: da và mắt có thể bắt đầu có dấu hiệu vàng nhẹ.

Bụng to, cổ trướng nhẹ.

Sụt cân, giảm cân không rõ nguyên nhân.

Nếu nhận thấy các dấu hiệu bất thường trên, bạn nên đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Đừng chủ quan bỏ qua các triệu chứng, vì bệnh có thể tiến triển thành giai đoạn nặng!

Triệu chứng ở giai đoạn nặng của bệnh gan do rượu

Khi bệnh chuyển biến xấu và gan bị tổn thương nghiêm trọng, người bệnh sẽ có các biểu hiện rõ ràng:

Da và mắt vàng rõ 

Lúc này da, niêm mạc và mắt sẽ chuyển vàng rất rõ do nồng độ bilirubin (sắc tố mật) trong máu tăng cao. Đây chính là biểu hiện dễ nhận biết của tổn thương gan. Lượng bilirubin trong máu tăng là do gan không thể xử lý và đào thải hiệu quả. 

Khi bilirubin luân chuyển khắp cơ thể, nó làm cho các mô có màu vàng đặc trưng.

Sưng phù (cổ trướng, chân tay phù nề)

Do sự tích tụ dịch, người bệnh sẽ bị sưng một số vùng cơ thể:

Bụng chướng to, căng cứng: hiện tượng cổ trướng thường gặp ở bệnh nhân xơ gan. Nguyên nhân sâu xa là do tuần hoàn tĩnh mạch cửa bị tắc nghẽn.

Phù mắt cá chân, bàn chân, bàn tay: sưng, đánh dấu lòng bàn tay và bàn chân.

Xuất huyết dưới da, chảy máu

Xuất huyết là biểu hiện muộn của tổn thương gan nặng. Cụ thể, người bệnh có biểu hiện:

Bầm tím, xuất huyết dưới da một cách bất thường.

Chảy máu mũi cam.

Chảy máu, xuất huyết nướu, lợi.

Nguyên nhân do gan không sản xuất đủ các yếu tố đông máu.

Các triệu chứng thần kinh khác

Khi gan bị tổn thương nặng, nó không thể lọc và đào thải độc tố khỏi cơ thể. Chúng sẽ tích tụ và gây tổn thương não bộ, gọi là bệnh não gan. Triệu chứng điển hình:

Mất ngủ, thay đổi tính cách (lo âu, kích động...).

Rối loạn tiêu hóa, nôn ói cồn.

Hoa mắt, chóng mặt, lú lẫn.

Co giật cơ, run, rối loạn cảm giác.

Hôn mê sâu (trường hợp nặng).

Các biến chứng nguy hiểm

Do tổn thương gan khá nặng nề, ARLD có thể gây ra một số biến chứng đe dọa tính mạng sau:

Tăng áp cửa (tăng áp lực tĩnh mạch cửa)

Đây là biến chứng hay gặp ở bệnh nhân xơ gan do rượu. Khi gan bị xơ hóa, máu khó lưu thông qua khỏi gan. Áp lực máu tích tụ đẩy về phía tĩnh mạch cửa, gây tăng áp lực ở động mạch cửa.

Nếu tình trạng tăng áp kéo dài sẽ khiến các tĩnh mạch giãn to, dễ bị vỡ gây chảy máu. Đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong ở bệnh nhân xơ gan.

Nhiễm trùng tự phát màng bụng (SBP) 

Là tình trạng nhiễm trùng ổ bụng do vi khuẩn xâm nhập mà không có yếu tố gây tổn thương rõ ràng.

SBP gặp ở 30% bệnh nhân xơ gan giai đoạn muộn, với tỷ lệ tử vong cao (trên 50%). Biến chứng này xảy ra do hệ miễn dịch bị suy giảm.

Hôn mê gan, suy não gan cấp 

Đây là biến chứng nặng nề nhất của bệnh gan mất bù. Xảy ra khi lượng độc tố như amoniac, false neurotransmettor tích tụ trong máu làm tổn thương não. Triệu chứng điển hình là hôn mê sâu, co giật và tỷ lệ tử vong cao.

Xuất huyết tiêu hóa 

20% bệnh nhân xơ gan giai đoạn cuối bị chảy máu tiêu hóa, biểu hiện ở 2 dạng:

Nôn ra máu, đại tiện phân đen: do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản hoặc dạ dày.

Đại tiện ra máu tươi: do vỡ trĩ, búi trĩ.

Xuất huyết tiêu hóa có tỷ lệ tử vong lên tới 50% nếu không được can thiệp kịp thời.

Ung thư biểu mô tế bào gan

Theo thống kê, nguy cơ ung thư gan tăng lên đáng kể ở những bệnh nhân mắc bệnh gan nhiễm mỡ và xơ gan kéo dài trên 10 năm. 

Tỷ lệ mắc ung thư gan hàng năm ở bệnh nhân xơ gan là 3 - 5%. Điều này chứng tỏ tổn thương gan mãn tính có thể dẫn đến ung thư hóa.

Vậy nên bệnh gan liên quan đến rượu không những gây ra các biến chứng nguy hiểm đe dọa tính mạng, mà còn tiềm ẩn nguy cơ ung thư gan. Chính vì thế, phát hiện và điều trị bệnh sớm là vô cùng quan trọng.

Cách phòng tránh bệnh gan do uống rượu bia

Để phòng ngừa sự hình thành và phát triển các bệnh lý về gan, bạn nên: 

Hạn chế sử dụng rượu bia, không lạm dụng và uống quá liều.

Không uống rượu khi đang đói, mệt mỏi hay buồn phiền.

Không pha rượu với các chất kích thích khác.

Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ, hoa quả tươi để bảo vệ gan. 

Tập luyện thể dục thể thao đều đặn, giữ cân nặng ổn định.

Đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện bệnh sớm. Người nghiện rượu cần đi cai nghiện bia rượu để cải thiện tình trạng bệnh.

Trên đây là những chia sẻ về nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng và cách phòng ngừa bệnh gan do rượu. Hi vọng qua bài viết này bạn có thêm những kiến thức hữu ích để bảo vệ sức khỏe của chính mình.