Chế độ ăn uống lành mạnh cho người bị xơ gan
Xơ gan là một giai đoạn cuối của quá trình xơ hóa gan gây ra bởi nhiều dạng bệnh về gan khác nhau như viêm gan, gan nhiễm mỡ và chứng nghiện rượu kéo dài. Khi gan bị tổn thương do các bệnh lý này, nó sẽ cố gắng tự sửa chữa bằng cách tạo ra mô sẹo. Tuy nhiên, quá trình này có thể gây ra những tổn thương không thể đảo ngược, khiến gan mất dần chức năng hoạt động và tiến triển đến giai đoạn xơ gan mất bù. Mặc dù không thể phục hồi hoàn toàn gan khi xơ gan đã xảy ra, nhưng nếu được chẩn đoán và điều trị sớm, tiến trình của bệnh có thể được kiểm soát và làm chậm lại.
Theo các nghiên cứu khoa học, thay đổi lối sống và chế độ ăn uống lành mạnh đóng một vai trò quan trọng trong việc làm chậm quá trình xơ gan và duy trì sức khỏe tổng thể. Dưới đây là một số lời khuyên về chế độ ăn kiêng và dinh dưỡng cho người bị xơ gan:
Hạn chế muối
Muối có tác dụng giữ nước trong cơ thể, điều này có thể gây ra các vấn đề sức khỏe khác cho người bệnh xơ gan. Do đó, điều quan trọng là hạn chế lượng muối trong khẩu phần ăn xuống dưới 2.000mg/ngày hoặc thấp hơn. Để làm được điều này, bạn nên tránh ăn thực phẩm mặn, tự nấu ăn tại nhà, đọc kỹ nhãn dinh dưỡng trên các sản phẩm, hạn chế ăn thực phẩm nhanh và giảm lượng thịt đỏ tiêu thụ.
Theo dõi lượng calo và protein
Người bệnh xơ gan thường có cảm giác chán ăn, buồn nôn hoặc nôn, dẫn đến giảm cân. Vì vậy, họ có thể cần bổ sung thêm calo và protein để đảm bảo năng lượng và dinh dưỡng cần thiết. Ăn các bữa nhỏ và thường xuyên hơn có thể giúp tăng cảm giác thèm ăn và duy trì cân nặng. Tuy nhiên, cần lưu ý chọn nguồn protein từ thực vật như đậu, hạt, sữa và các sản phẩm từ sữa vì nguồn protein động vật như thịt sẽ gây khó khăn cho gan trong quá trình chuyển hóa.
Tránh uống rượu
Trong nhiều trường hợp, lạm dụng rượu bia là nguyên nhân chính gây ra xơ gan. Do đó, việc tiếp tục uống rượu sẽ chỉ làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh. Người bệnh xơ gan cần tuyệt đối tránh uống rượu.
Hạn chế chất béo
Một chế độ ăn uống giàu chất béo có thể làm trầm trọng thêm tình trạng xơ gan do góp phần vào bệnh gan nhiễm mỡ, một nguyên nhân khác gây xơ gan. Vì vậy, nên giới hạn lượng chất béo trong khẩu phần ăn không quá 30% tổng lượng calo hàng ngày.
Tránh đồ uống có chứa cafein
Các đồ uống có chứa cafein như cà phê, trà đen, đồ uống tăng lực có thể làm xấu đi tình trạng bệnh gan hiện có. Do đó, người bệnh xơ gan nên hạn chế hoặc tránh hoàn toàn các loại đồ uống này.
Ngoài chế độ ăn uống, thay đổi lối sống cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và làm chậm quá trình xơ gan. Người bệnh cần:
- Duy trì trọng lượng khỏe mạnh
Một số dạng bệnh gan bao gồm xơ gan liên quan đến sự tích tụ chất béo trong gan. Do đó, duy trì trọng lượng khỏe mạnh có thể giúp kiểm soát tình trạng này.
- Giảm nguy cơ bị viêm gan
Tránh dùng chung kim tiêm, đảm bảo chủng ngừa đầy đủ vắc-xin viêm gan B và C, cũng như nhận thức về nguy cơ viêm gan khi đi du lịch nước ngoài.
- Tránh nhiễm khuẩn
Xơ gan làm giảm sức đề kháng của cơ thể, vì vậy cần tránh tiếp xúc với người bị bệnh lây nhiễm và rửa tay thường xuyên.
- Không hút thuốc lá
Các chất độc trong khói thuốc lá có thể gây hại cho gan.
- Tránh hành vi tình dục nguy hiểm
Hạn chế quan hệ tình dục không an toàn và đa tình để giảm nguy cơ lây nhiễm viêm gan do virus và các bệnh lây truyền khác.
- Quản lý tốt các chỉ số sức khỏe khác
Kiểm soát huyết áp, cholesterol và đường huyết vì các rối loạn này có thể làm tổn hại gan.
- Tránh các loại thuốc có hại
Tránh sử dụng các loại thuốc được chuyển hóa qua gan vì chúng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh gan hiện có.
Thực đơn mẫu cho người bệnh xơ gan:
Bữa sáng: Bát yến mạch nấu với sữa và một ít trái cây tươi.
Bữa ăn giữa ngày: Sandwich với lát mỏng thịt gà hoặc bánh mì sandwich với bơ đậu phộng hoặc sữa chua ít béo và hai miếng bánh quy.
Bữa trưa: Quả tươi hoặc giá đỗ, cơm gạo, một bát rau luộc hoặc rau xào như đậu, bông cải xanh hoặc cà rốt, thịt gà và một cốc sữa chua.
Bữa ăn nhẹ buổi tối: Hoặc một trái cây nhỏ hoặc một tách sữa.
Bữa tối: Cơm gạo nấu với rau luộc và salad xào.
Xơ gan là một tình trạng nghiêm trọng và thường không thể đảo ngược hoàn toàn. Tuy nhiên, bằng cách thay đổi lối sống và tuân thủ một chế độ ăn uống lành mạnh, người bệnh có thể làm chậm quá trình tiến triển của bệnh và duy trì sức khỏe tổng thể. Điều quan trọng là phải làm việc chặt chẽ với bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng một kế hoạch ăn uống và chăm sóc sức khỏe phù hợp với tình trạng cụ thể của bạn.