Hiểu rõ về bệnh xơ gan và cách phòng ngừa hiệu quả
Bệnh xơ gan là một tình trạng nghiêm trọng mà các tế bào trong gan bị tổn thương liên tục. Các mô tổn thương trong gan sẽ dần bị thay thế bởi các mô sẹo, dẫn đến xơ hóa gan. Lúc này, các mô sẹo sẽ ngăn chặn máu lưu thông đến gan, khiến chức năng gan suy giảm nghiêm trọng. Hiểu rõ về bệnh xơ gan và các giai đoạn của nó, cũng như các biện pháp phòng ngừa hiệu quả, là vô cùng quan trọng để đảm bảo sức khỏe.
Bệnh xơ gan và các giai đoạn
Xơ gan được hình thành khi cơ thể bị virus viêm gan tấn công trong một thời gian dài. Dần dần, các tổn thương gan sẽ tạo thành các mô xơ, mô sẹo, ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng gan.
Các tác nhân gây ra xơ gan bao gồm rượu bia, thuốc lá, biến chứng sau một thời gian bị viêm gan B hoặc C, và gan nhiễm mỡ. Mức độ nguy hiểm của người bệnh phụ thuộc vào giai đoạn của bệnh xơ gan. Xơ gan có 4 giai đoạn theo mức độ tiến triển của bệnh như sau:
Giai đoạn 1
Giai đoạn này, gan chưa có dấu hiệu tổn thương rõ ràng. Tuy nhiên, trong gan đang hình thành những điểm xơ hóa. Số lượng tế bào tổn thương vẫn đang rất ít, chưa ảnh hưởng nhiều đến các chức năng của gan. Bệnh nhân xơ gan sẽ có một số triệu chứng chung như chán ăn, đau bụng, buồn nôn, sốt nhẹ, sụt cân,... Giai đoạn này rất khó phát hiện bệnh. Nếu được phát hiện và điều trị đúng cách, gan vẫn có thể được phục hồi như bình thường.
Giai đoạn 2
Ở giai đoạn này, tế bào gan xuất hiện tổn thương nhiều hơn, tạo thành các mô liên kết dư thừa và lây lan ra các khu vực lân cận, gây ra tình trạng rối loạn chuyển hóa bilirubin trong cơ thể. Bệnh nhân sẽ có thêm các dấu hiệu như vàng mắt, vàng da, nước tiểu sẫm màu.
Giai đoạn 3
Các tổn thương ở gan sẽ gây suy giảm chức năng gan, rối loạn chuyển hóa và khả năng thải độc của gan kém đi rõ rệt. Độc tố tích tụ và tồn tại trong cơ thể ngày càng nhiều. Bệnh nhân sẽ cảm thấy đau dữ dội ở vùng gan, cơ thể suy nhược, kén ăn, không thể tiêu hóa, sụt cân, vàng da, vàng mắt.
Giai đoạn 4
Lúc này, gan đã bị tổn thương nặng nề, ảnh hưởng đến các chức năng của các bộ phận ở gần như thận và tụy. Cơ thể dần bị suy giảm miễn dịch nghiêm trọng và gan đã bị xơ hóa hoàn toàn. Xơ hóa làm giãn tĩnh mạch gan, gây áp lực lên tĩnh mạch cửa. Dịch sẽ thoát ra khỏi lòng mạch, gây nên tình trạng dịch tụ ở ổ bụng (xơ gan cổ trướng). Các chất độc không được lọc hết ở gan sẽ di chuyển theo máu lên não, gây ra triệu chứng suy giảm trí nhớ, tính cách thay đổi, đau đầu,... Xơ gan cũng là nguyên nhân gây ra suy giảm chức năng ở thận (hội chứng gan thận), khiến người bệnh có nguy cơ tử vong cao. Xơ gan ở giai đoạn này còn làm giãn tĩnh mạch thực quản, dạ dày, gây ra hiện tượng nôn ra máu, đi cầu phân đen.
Sẽ không có phương pháp nào để điều trị khi bệnh nhân đã ở giai đoạn 4, vì thế việc phát hiện bệnh và điều trị sớm là rất quan trọng.
Cách phòng ngừa bệnh xơ gan
Để phòng ngừa và hạn chế nguy cơ mắc bệnh xơ gan, hãy tham khảo các lưu ý sau:
Từ bỏ thói quen rượu bia và thuốc lá
Rượu bia và thuốc lá được coi là các tác nhân gây tổn thương tế bào gan nhanh chóng. Khi cơ thể đột ngột nạp quá nhiều rượu bia hoặc thuốc lá trong một ngày sẽ là tác nhân gây kích hoạt viêm gan, tăng nguy cơ cao gây ra xơ gan. Ngoài ra, những người đang có bệnh lý như gan nhiễm mỡ hay viêm tụy cấp nếu sử dụng rượu bia cũng sẽ gây ra biến chứng dẫn đến xơ gan.
Cân bằng dinh dưỡng
Việc xây dựng chế độ dinh dưỡng cân bằng giữa rau củ, tinh bột, đạm và vitamin là rất cần thiết. Hạn chế ăn nhiều đạm vào buổi tối hoặc ăn đột ngột quá nhiều để giảm tải cho gan. Ngoài ra, cũng nên hạn chế ăn nhiều muối, các chất béo no hay đồ sống để không làm tổn hại đến các tế bào gan.
Khám sức khỏe định kỳ
Tốt nhất là nên sàng lọc gan mật định kỳ 1 năm 2 lần. Chi phí cho việc này rẻ hơn rất nhiều so với việc điều trị bệnh gan. Biết được nguyên nhân gây ra tổn thương gan là rất quan trọng trong việc định hướng điều trị.
Tập luyện thể dục hàng ngày
Tập luyện thể dục hàng ngày là một thói quen tốt giúp bạn đốt cháy lượng mỡ dư thừa trong lòng mạch, thúc đẩy quá trình chuyển hóa. Ngoài ra, nó còn giúp tăng đàn hồi mạch máu, giảm xơ vữa và giãn tĩnh mạch, giúp quá trình lưu thông và tuần hoàn tốt hơn.
Không nên dùng chung các vật dụng cá nhân
Xơ gan là một biến chứng của viêm gan B. Viêm gan B là một bệnh có độ truyền nhiễm phổ biến trong xã hội. Việc sử dụng chung các vật phẩm như dao cạo râu, bơm kim tiêm hay bàn chải đánh răng sẽ khiến bệnh truyền nhiễm và lây lan nhanh chóng.
Xơ gan giai đoạn đầu sẽ có dấu hiệu rất mờ nhạt, dễ bị nhầm lẫn với nhiều bệnh lý khác. Khi đến giai đoạn xuất hiện triệu chứng cụ thể, bệnh đã nặng hơn rất nhiều. Vì vậy, cần chủ động đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện bệnh sớm và có biện pháp điều trị kịp thời.
Bệnh xơ gan là một tình trạng nghiêm trọng, có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Hiểu rõ về các giai đoạn của bệnh và các triệu chứng tương ứng là rất quan trọng để có thể đưa ra các biện pháp xử lý kịp thời. Ngoài ra, việc duy trì một lối sống lành mạnh, từ bỏ thói quen rượu bia và thuốc lá, ăn uống cân bằng dinh dưỡng, tập luyện thể dục hàng ngày và khám sức khỏe định kỳ là những biện pháp phòng ngừa hiệu quả để giảm nguy cơ mắc bệnh xơ gan. Chỉ khi chủ động phòng ngừa và điều trị sớm, chúng ta mới có thể kiểm soát tình trạng bệnh và duy trì sức khỏe tốt.