Bệnh gan sung huyết - Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và cách điều trị
Bệnh gan sung huyết là một tình trạng bệnh lý nguy hiểm liên quan đến rối loạn chức năng gan do tắc nghẽn hoặc suy giảm lưu lượng máu nuôi gan. Bệnh có thể dẫn đến suy giảm chức năng và tổn thương gan nặng nề. Vì vậy, việc nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo, nguyên nhân, phương pháp điều trị và cách phòng tránh bệnh là vô cùng quan trọng.
Bệnh gan sung huyết là gì?
- Bệnh gan sung huyết được định nghĩa là tình trạng tắc nghẽn hoặc giảm lưu lượng máu qua gan dẫn đến rối loạn chức năng gan. Khi đó, gan bị sung huyết, phù nề và xuất hiện những biến đổi về mô học như thoái hoá và tổn thương tế bào.
- Nguyên lý bệnh sinh: Tim bơm máu không hiệu quả gây ứ máu ở gan, làm tăng áp lực mạch máu gan. Điều này dẫn đến giảm khả năng hoạt động bình thường của gan. Dịch sinh lý tiết ra bởi gan cũng bị ứ lại gây tổn thương tế bào gan, nặng dần về sau.
Nguyên nhân gây bệnh gan sung huyết
Có 3 nguyên nhân chính dẫn đến gan sung huyết:
Suy tim
Suy tim mạn tính làm sức bơm máu của tim kém đi, không đẩy máu hiệu quả về phổi và các cơ quan khác. Nó làm tăng áp lực tĩnh mạch hệ thống và cuối cùng dẫn đến tình trạng ứ máu, sung huyết ở gan.
Xơ gan
Xơ gan làm xáo trộn sự lưu thông bình thường của máu qua gan, khiến máu bị ứ đọng và tác động xấu đến chức năng gan. Về lâu dài gây xơ cứng và biến đổi mô học ở gan.
Tắc nghẽn tĩnh mạch gan
Các tình trạng như tăng áp tĩnh mạch cửa hoặc tắc nghẽn tĩnh mạch gan có thể khiến máu ứ lại trong gan, lâu ngày dẫn gan bị phù nề và tổn thương.
Triệu chứng của bệnh gan sung huyết
Triệu chứng chung
- Cảm thấy đau, nặng ở vùng dưới sườn phải
- Bị vàng da và vàng mắt do bilirubin tăng cao
- Có biểu hiện báng bụng (cổ trướng) ở vùng bụng
- Buồn nôn, nôn
- Gan to và cứng hơn bình thường
Triệu chứng theo cấp độ
- Cấp độ 1 (nhẹ): biểu hiện mệt mỏi, chán ăn, đau tức vùng dưới sườn phải nhẹ.
- Cấp độ 2 (vừa): biểu hiện đau vùng hạ sườn phải, báng bụng nhẹ, gan to cứng, vàng da nhạt.
- Cấp độ 3 (nặng): đau vùng hạ sườn phải, báng bụng nhiều, da nổi mẩn ngứa, vàng da đậm, nước tiểu và phân sẫm màu, ăn không ngon.
- Cấp độ 4 (rất nặng): toàn thân vàng sậm, khập khễnh do rối loạn ý thức, nôn ra máu, có biến chứng nhiễm trùng, cần tái tạo gan.
Cách chẩn đoán bệnh gan sung huyết
Chẩn đoán dựa trên tiền sử và triệu chứng
Bác sĩ sẽ khám và hỏi kỹ triệu chứng của bệnh nhân, tiền sử mắc các bệnh như suy tim, xơ gan, tắc nghẽn tĩnh mạch...
Xét nghiệm
Xét nghiệm máu: xét công thức, glucose, men gan, bilirubin, albumin, creatinin, ure, ion đồ...
Nước tiểu: để phát hiện protein niệu, tế bào niệu, sắc tố mật.
Hình ảnh học
Siêu âm, chụp CT scanner hoặc MRI để đánh giá kích thước, đặc tính cấu trúc gan, dấu hiệu tắc nghẽn mạch máu. Có thể kết hợp sinh thiết gan để xác định chính xác.
Điều trị bệnh gan sung huyết
Kiểm soát suy tim ở bệnh nhân
Bác sĩ sử dụng thuốc và can thiệp nâng cao sức bơm máu của tim, giảm áp lực tĩnh mạch để giảm tình trạng ứ huyết gan.
Kết hợp thuốc lợi tiểu
Lợi tiểu nhẹ nhàng để loại bớt dịch, giảm phù nề. Nên sử dụng thận trọng để tránh tác dụng phụ.
Đặt máy trợ tim hoặc ghép tim
Ghép tim hoặc đặt LVAD (thiết bị hỗ trợ tâm thất) là giải pháp cuối cùng điều trị suy tim nặng. Nó giúp cải thiện đáng kể tình trạng gan sung huyết.
Lối sống phòng tránh bệnh gan sung huyết
- Duy trì lối sống lành mạnh, tránh các yếu tố nguy cơ như béo phì, rối loạn lipid máu, huyết áp, đái tháo đường.
- Kiểm soát chặt chẽ các bệnh tim mạch, xơ gan tiềm ẩn để ngăn ngừa biến chứng.
- Ăn uống lành mạnh, hạn chế rượu bia và chất kích thích; tập luyện thể thao đều đặn.
- Thăm khám sức khỏe định kỳ, xét nghiệm máu và chụp chiếu đánh giá tình trạng tim mạch, gan mật 6-12 tháng/lần.
Bệnh gan sung huyết là căn bệnh nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời. Do đó, việc tìm hiểu bệnh sớm để có biện pháp dự phòng và chăm sóc thích hợp là vô cùng quan trọng. Hy vọng qua bài viết, bạn có thêm kiến thức hữu ích về căn bệnh này.