Thận trọng khi tiệc tùng mừng năm mới nếu có các dấu hiệu cảnh báo bệnh lý gan
Ngày nay, tỷ lệ mắc các bệnh lý về gan ngày càng gia tăng, đặc biệt là do rượu bia. Theo thống kê, khoảng 30% dân số thế giới và 60-70% người Việt bị gan nhiễm mỡ, trong đó 90% liên quan đến rượu. Một loạt các bệnh lý nguy hiểm khác như viêm gan do rượu, xơ gan, ung thư gan... cũng gia tăng nhanh chóng. Nguyên nhân chủ yếu là do thói quen lạm dụng rượu bia phổ biến trong xã hội hiện đại.
Đặc biệt, càng gần Tết Nguyên đán, các hoạt động tiệc tùng càng nhiều khiến nguy cơ mắc bệnh gan do uống nhiều rượu bia càng cao. Vậy người đã có các dấu hiệu bất thường về gan cần hạn chế tiệc tùng để tránh khiến tình trạng trở nên tồi tệ hơn.
Gan - cơ quan phải gánh chịu hậu quả của rượu bia
Tại sao gan lại là cơ quan chịu ảnh hưởng nặng nhất khi uống rượu bia? Lý do là bởi gan là cơ quan duy nhất trong cơ thể có khả năng loại bỏ chất độc. Gan có hơn 500 chức năng, trong đó quan trọng nhất là khả năng chuyển hóa, giải độc và thanh lọc máu. Ngoài ra gan còn đóng vai trò quan trọng trong việc dự trữ và phân phối năng lượng (dưới dạng glycogen), tổng hợp protein, điều hòa nội tiết tố và chất béo...
Khi uống rượu, các chất có hại như ethanol và acetaldehyde sẽ đi vào máu và đến gan. Ở đây gan sẽ chuyển hóa chúng thành các chất ít độc hại hơn để tiếp tục đào thải ra ngoài.
Tuy nhiên quá trình này rất tốn kém năng lượng và gây hao tổn enzyme, khiến gan phải hoạt động hết công suất. Nếu uống dài ngày hoặc uống quá nhiều trong một thời gian ngắn thì gan sẽ bị quá tải. Lúc này các tế bào gan sẽ bị phá hủy, làm tăng men gan trong máu. Tổn thương nặng sẽ dẫn đến viêm loét hoặc xơ hóa gan.
Các dấu hiệu cảnh báo tổn thương gan do rượu
Rượu bia nếu uống với liều lượng và thời gian hợp lý thì không gây hại. Tuy nhiên, nhiều người vẫn phạm sai lầm là uống dài ngày hoặc uống quá nhiều trong mỗi lần. Rượu bia đi vào máu qua đường tiêu hóa sau đó lại đào thải qua gan nên uống nhiều sẽ gây hại cho gan. Các biểu hiện sớm nhất cho thấy gan đã bị tổn thương như sau:
Men gan tăng
Men gan là các enzyme có trong tế bào gan, có vai trò tham gia vào quá trình trao đổi chất và sinh lý bình thường của gan. Khi gan bị tổn thương, các tế bào sẽ bị phá vỡ giải phóng ra men gan. Do đó khi xét nghiệm máu phát hiện nồng độ men gan (GOT, GPT) tăng cao so với ngưỡng bình thường chứng tỏ gan đã có vấn đề.
Gan nhiễm mỡ
Gan nhiễm mỡ là tình trạng tích tụ quá mức chất béo trong gan, làm suy giảm chức năng của gan. Nguyên nhân hàng đầu gây bệnh là do lạm dụng rượu. Các triệu chứng khi gan nhiễm mỡ gồm đau tức hạ sườn phải, chán ăn, mệt mỏi, buồn nôn, vàng da nhẹ...
Viêm gan
Viêm gan cấp tính hoặc mạn tính do rượu là tình trạng gan bị viêm, sưng tấy do không thể trung hòa hết lượng rượu độc hại. Người bệnh sẽ có triệu chứng điển hình như vàng da, sốt, buồn nôn, đau bụng... nếu không chữa trị kịp thời.
Xơ gan
Xơ gan là giai đoạn cuối cùng của các bệnh lý gan mạn tính, đặc trưng bởi tình trạng tổ chức gan bị sẹo và mất dần chức năng. Nguyên nhân phổ biến nhất vẫn là do nghiện rượu.
Ban đầu bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng. Khi tổn thương tiến triển, các biểu hiện như mệt mỏi, chán ăn, vàng da, chảy máu cam, bụng to, phù nề... sẽ xuất hiện.
Như vậy có thể thấy, các bệnh lý về gan liên quan đến rượu đều có thể gây ra triệu chứng ban đầu là men gan tăng. Nếu không được điều trị, bệnh sẽ tiến triển dần lên gan nhiễm mỡ, viêm hoặc xơ gan.
Vì vậy, ngay khi phát hiện men gan tăng bất thường cần lưu ý và đi khám ngay. Đây có thể là lời cảnh báo sớm nhất về tình trạng gan đang gặp vấn đề.
Lời khuyên cho người đã có biểu hiện bất thường về gan
Nếu đã có các biểu hiện cảnh báo bệnh lý gan, dù là men gan tăng nhẹ hay các triệu chứng khác, bạn cần lưu ý:
- Không nên uống rượu bia, kể cả bia không cồn vì vẫn chứa một lượng nhỏ cồn có thể gây hại cho gan.
- Giảm cân nếu béo phì, luyện tập thể dục đều đặn giúp cải thiện sức khỏe gan tổng thể.
- Ăn uống lành mạnh, tăng cường rau xanh, trái cây. Hạn chế đồ chiên xào, thực phẩm giàu chất béo.
- Không dùng thuốc tự ý mà chỉ theo đơn của bác sĩ. Một số loại thuốc giảm đau không kê đơn cũng có thể gây tổn thương gan.
- Đi khám định kỳ 3-6 tháng/lần để theo dõi tình trạng bệnh. Khi cần thiết có thể chụp cắt lớp, siêu âm đánh giá mức độ tổn thương gan.
Đặc biệt, những người này cần hạn chế tối đa các hoạt động tiệc tùng, nhậu nhẹt trong dịp Tết sắp tới. Thay vào đó nên lựa chọn các trò chơi văn hóa lành mạnh để vui xuân. Đây chính là cách tốt nhất để phòng ngừa các bệnh lý về gan trở nên trầm trọng hơn.
Như vậy, qua bài viết trên có thể thấy việc sớm nhận biết các dấu hiệu cảnh báo bệnh lý gan là vô cùng quan trọng. Khi có bất kỳ biểu hiện bất thường nào về gan, người bệnh cần lập tức đi khám, tránh tự ý điều trị. Đồng thời cần thay đổi lối sống, tránh các chất kích thích để gan được nghỉ ngơi và phục hồi. Chúc bạn luôn có một lá gan khỏe mạnh!