Những điều cần biết về bệnh nang gan
Gan là cơ quan quan trọng nhất trong cơ thể, tham gia vào hàng trăm chức năng khác nhau. Các bệnh lý về gan thường rất nguy hiểm, gây ra nhiều biến chứng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Trong số các bệnh gan, bệnh nang gan là một bệnh lý ít được biết đến.
Nang gan là những khối u lành tính hình thành trong gan do sự tích tụ dịch. Hầu hết các nang gan đều do ký sinh trùng gây ra. Mặc dù lành tính, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, nang gan có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu cụ thể về bệnh nang gan thông qua câu chuyện của một bệnh nhân nữ 57 tuổi bị bệnh này cũng như lời khuyên của bác sĩ chuyên khoa.
Triệu chứng của bệnh nang gan
Người bệnh nang gan thường không có triệu chứng rõ ràng. Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể gặp một số triệu chứng sau:
- Đau tức vùng hạ sườn phải: cơn đau âm ỉ, kéo dài hoặc đau dữ dội khi vận động mạnh
- Sốt nhẹ
- Buồn nôn, nôn
- Vàng da, vàng mắt
- Phân sáng màu
- Nước tiểu sẫm màu
- Ngứa khắp cơ thể
- Giảm cân không rõ nguyên nhân
Nếu thấy xuất hiện các dấu hiệu bất thường trên, bệnh nhân cần đến gặp bác sĩ để thăm khám. Bệnh sẽ được chẩn đoán chính xác thông qua các xét nghiệm cận lâm sàng như xét nghiệm máu, chụp cắt lớp vi tính (CT Scan), chụp cộng hưởng từ (MRI), siêu âm...
Nguyên nhân gây bệnh nang gan
Có 2 nguyên nhân chính gây ra bệnh nang gan là do ký sinh trùng hoặc do rối loạn chuyển hóa.
- Nang gan do ký sinh trùng: nguyên nhân phổ biến nhất gây nên các nang ở gan. Đây là loại nang chủ yếu ở vùng có khí hậu nóng, ẩm như Việt Nam. Các loại ký sinh trùng thường gặp gây ra bệnh nang gan bao gồm sán lá gan, sán dây, giun đũa... Ký sinh trùng xâm nhập, phá hủy cấu trúc gan và kích thích cơ thể tạo thành các nang để bao bọc chúng.
- Nang gan do rối loạn chuyển hóa: thường gặp ở các nước ôn đới. Nguyên nhân là do tế bào gan bị tổn thương, không thể thoát khỏi khối mô bị hoại tử dẫn đến hình thành nang.
Các yếu tố nguy cơ làm tăng nguy cơ mắc bệnh nang gan bao gồm:
- Sống trong vùng dịch tễ nhiễm ký sinh trùng cao
- Tiếp xúc với người hoặc động vật bị nhiễm ký sinh trùng
- Ăn phải thức ăn, rau củ nhiễm ký sinh trùng
- Hệ miễn dịch suy giảm
- Mắc các bệnh về gan như viêm gan, xơ gan...
Phân loại nang gan
Có 5 loại nang gan thường gặp:
1. Nang giun đũa: do sán lá giun đũa gây ra. Đây là loại phổ biến nhất ở các nước đang phát triển.
2. Nang sán dây: do sán dây lợn hoặc sán dây chó gây nên. Thủ phạm là ấu trùng sán xâm nhập vào gan và phát triển thành nang.
3. Nang ameba: do ký sinh trùng đơn bào Entamoeba histolytica gây ra. Loại nang này phổ biến ở các nước nhiệt đới.
4. Nang giun chỉ: do sán lá giun chỉ lợn hoặc giun chỉ người gây nên. Nang giun chỉ thường gặp ở người có nghề tiếp xúc với lợn như nhân viên lò mổ, bếp ăn tập thể...
5. Nang dị vật: do phản ứng của cơ thể với các vật lạ xâm nhập vào gan như sợi tóc, viên thuốc... dẫn đến hình thành các nang mủ xung quanh vật lạ đó.
Ở một số ít bệnh nhân, nang gan dẫn đến ung thư biểu mô tế bào gan - một dạng ung thư gan hiếm gặp. Nguyên nhân là do sự kích thích mãn tính của ký sinh trùng khiến tế bào gan bị biến đổi ác tính. Do đó, việc phát hiện sớm và điều trị triệt để nang gan là vô cùng quan trọng.
Điều trị bệnh nang gan
Điều trị nang gan tùy thuộc vào nguyên nhân, kích thước và vị trí của nang. Các phương pháp điều trị chính bao gồm:
- Điều trị nội khoa bằng thuốc: áp dụng đối với nang nhỏ hơn 5cm. Thuốc được sử dụng là Albendazole hoặc Praziquantel, có tác dụng tiêu diệt ký sinh trùng.
- Chọc hút dịch nang dưới hướng dẫn của siêu âm: áp dụng đối với các nang có kích thước 5 - 15 cm. Bác sĩ sẽ dùng kim chọc vào nang để hút hết dịch ra ngoài.
- Phẫu thuật cắt bỏ nang: thường áp dụng đối với các nang có kích thước lớn hơn 15cm, nang gây đau đớn hoặc nhiễm trùng, nang ở vị trí gần mạch máu lớn. Các kỹ thuật phẫu thuật được sử dụng là mổ hở hoặc nội soi.
Sau khi được điều trị, bệnh nhân cần được theo dõi sát sao để phát hiện sớm các biến chứng như nhiễm trùng, tái phát nang... Ngoài ra, bệnh nhân cũng cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa tái nhiễm bệnh để ngăn ngừa sự hình thành trở lại của các nang gan.
Câu chuyện của bệnh nhân nữ 57 tuổi mắc bệnh nang gan
Bà X là bệnh nhân nữ, 57 tuổi. Qua kiểm tra sức khỏe định kỳ, bà phát hiện mình có nang gan kích thước 30mm và một số nang thận, cái lớn nhất 20mm. Ngoài ra còn có một số nốt vôi hóa ở gan. Tuy nhiên, hiện tại bà không có triệu chứng gì và sức khỏe bình thường.
Trước khi phát hiện bệnh, bà là người thích ăn đồ nướng, lòng lợn và các món đồ tái sống. Do đó, nguyên nhân có thể do bà bị nhiễm ký sinh trùng từ thực phẩm không được nấu chín kỹ. Bên cạnh đó, bà cũng có tiền sử mắc sỏi thận đã lâu.
Khi đi khám, bác sĩ đã chỉ định bà không cần điều trị mà chỉ cần theo dõi định kỳ. Tuy nhiên, do lo lắng nên bà đã quyết định đến gặp thầy thuốc khác để xin ý kiến thứ hai.
Dưới đây là lời khuyên của Thạc sĩ, Bác sĩ Võ Minh Quang, Khoa Gan mật, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Thành phố Hồ Chí Minh dành cho bệnh nhân.
Lời khuyên của bác sĩ chuyên khoa
Theo BS Võ Minh Quang, nang gan và nang thận là những khoảng trống chứa đầy dịch trong gan và thận. Phần lớn các loại nang gan và thận đều là lành tính.
Đa số trường hợp nang gan và thận không có chỉ định điều trị đặc hiệu. Người bệnh chỉ cần được theo dõi để quan sát diễn biến của bệnh.
Tuy nhiên, đối với một số trường hợp nang gan lớn hơn 4cm, cần được quan sát chặt chẽ hơn để phòng tránh tình trạng nang bị vỡ hoặc nhiễm trùng. Đặc biệt là đối với những nang gan nằm ở vị trí nguy hiểm như nang gan trái. Trong trường hợp này, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật cắt bỏ nang để tránh biến chứng nói trên.
Riêng đối với bệnh nang thận, đây là tình trạng thường gặp ở người trên 50 tuổi. Dù có nang thận nhưng chức năng thận vẫn hoạt động bình thường. Do đó, người bệnh không nhất thiết phải can thiệp điều trị.
Chỉ trong một số ít trường hợp như nang thận quá to, xuất hiện nhiều nang hoặc có dấu hiệu ác tính, bác sĩ mới chỉ định làm thủ thuật chọc hút dịch nang hay phẫu thuật cắt bỏ nang.
Nhìn chung, đối với hầu hết bệnh nhân nang gan và nang thận, không có chế độ dinh dưỡng đặc biệt nào. Tuy nhiên, người bệnh cần lưu ý một số điều sau:
- Hạn chế tiêu thụ dầu mỡ
- Tránh làm việc nặng hoặc tập thể dục quá sức khi nang đã phì đại
- Không ăn các loại thực phẩm có nguy cơ gây nhiễm ký sinh trùng như: thịt tái, rau sống, đồ hộp quá hạn...
- Uống đủ nước, ăn nhiều rau xanh và trái cây tươi
Ngoài ra, bệnh nhân cũng cần đi tái khám định kỳ 3-6 tháng/lần để theo dõi kích thước nang, đánh giá tình trạng gan, thận và kịp thời phát hiện các biến chứng.
Nhìn chung, nang gan và nang thận thường là bệnh lý lành tính. Phần lớn các trường hợp không cần điều trị mà chỉ cần theo dõi.
Tuy nhiên, để hạn chế biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống, người bệnh vẫn nên chú ý chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh, tránh nhiễm ký sinh trùng, đồng thời đi khám định kỳ và làm các xét nghiệm theo chỉ định của bác sĩ.
Nếu có bất cứ dấu hiệu bất thường nào về sức khỏe cũng cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và xử trí kịp thời.