Nguy hiểm của viêm gan C và cách phòng ngừa
Viêm gan C là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất hiện nay. Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng và chưa có vắc xin phòng ngừa. Vậy viêm gan C nguy hiểm như thế nào? Làm sao để phòng tránh bệnh? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây
Viêm gan C là gì?
Viêm gan C là bệnh nhiễm trùng gan do virus viêm gan C (HCV) gây ra. Đây là một loại virus RNA, thuộc họ Flaviviridae và chi Hepacivirus.
Khi nhiễm vi rút viêm gan C, virus sẽ xâm nhập và nhân lên trong các tế bào gan. Điều này kích hoạt phản ứng viêm của hệ thống miễn dịch và phá hủy các tế bào gan.
Sau khoảng 6 tháng, hệ thống miễn dịch không thể loại bỏ hoàn toàn virus, viêm gan C chuyển sang giai đoạn mãn tính. Tại đây, virus sẽ tiếp tục phá hủy gan làm hình thành các mô xơ cứng và làm chức năng gan suy giảm.
Tình hình viêm gan C ở Việt Nam như thế nào?
Theo thống kê của Bộ Y tế, tại Việt Nam:
- Tổng số người có kháng thể kháng viêm gan C (sĩ số HCV) là hơn 2,5 triệu người, chiếm 2,9% dân số.
- Tổng số người mang vi rút viêm gan C (mắc bệnh viêm gan C) là hơn 1,5 triệu người, chiếm 1,8% dân số.
- Mỗi năm có khoảng 40.000 người tử vong do ung thư gan liên quan đến viêm gan C ở nước ta. Đây là con số gấp 10 lần so với Mỹ.
Như vậy, có thể thấy Việt Nam đang là một trong những nước có tỷ lệ mắc viêm gan C cao nhất thế giới.
Tỷ lệ mắc bệnh ở nam giới gấp đôi so với nữ giới. Người trong độ tuổi 40-50 mắc bệnh nhiều nhất, tiếp đến là độ tuổi 30-39. Tỷ lệ mắc bệnh ở thành thị cao gấp 2 lần so với nông thôn.
Nguyên nhân viêm gan C
Virus viêm gan C lây lan chủ yếu qua 3 con đường sau:
- Tiếp xúc trực tiếp với máu của người bệnh: Do dùng chung kim tiêm, ống hút máu, dao cạo, bàn chải đánh răng... Đây là nguyên nhân phổ biến nhất.
- Đường tình dục: Virus có thể lây qua quan hệ tình dục không an toàn và bảo vệ.
- Lây truyền từ mẹ sang con: Bà mẹ mang virus có thể truyền sang con trong quá trình mang thai hoặc sinh nở. Tỷ lệ lây nhiễm khoảng 5%.
Ngoài ra, nguy cơ lây nhiễm viêm gan C còn tăng cao ở những trường hợp sau:
- Tiếp xúc nhiều với người nhiễm viêm gan C.
- Xăm, xỏ lỗ, tiêm chích ma túy.
- Ghép cơ quan và mô từ người hiến bị nhiễm virus.
- Có thời gian điều trị hoặc phẫu thuật y tế trước năm 1992.
Triệu chứng viêm gan C
Thời kỳ ủ bệnh của viêm gan C rất thất thường, dao động từ 2 đến 16 tuần. Do đó, nhiều người không nhận biết được mình đã nhiễm virus.
Khi có triệu chứng, viêm gan C thường gây các biểu hiện sau:
- Mệt mỏi, chán ăn, sụt cân nhanh.
- Đau nhức khớp xương.
- Buồn nôn, thiếu máu.
- Vàng da, vàng mắt do tổn thương gan.
- Đi ngoài phân sống, đau tức hạ sườn phải do gan to.
Ở một số người, các triệu chứng này không xuất hiện, viêm gan C diễn tiến âm thầm, chỉ được phát hiện khi đi khám sức khoẻ định kỳ hoặc xét nghiệm máu.
Biến chứng của viêm gan C
Viêm gan C có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm sau:
Xơ gan: Khoảng 20-30% bệnh nhân viêm gan C sẽ phát triển thành xơ gan sau 20-30 năm nhiễm virus. Tỷ lệ này có thể cao hơn ở bệnh nhân sử dụng rượu bia thường xuyên. Xơ gan là giai đoạn cuối của bệnh, khi đó chức năng gan suy giảm nghiêm trọng và vô phương cứu chữa.
Ung thư gan: Người bị xơ gan do viêm gan C lâu năm sẽ có nguy cơ ung thư gan rất cao. Khoảng 5% bệnh nhân viêm gan C sẽ chuyển thành ung thư gan sau 20-30 năm mắc bệnh. Ước tính có đến 90% bệnh nhân ung thư gan là do viêm gan B hoặc C gây ra.
Suy giảm chức năng các cơ quan khác: Ngoài tổn thương gan, viêm gan C cũng có thể gây tổn thương thận, não, cơ xương khớp và các hệ thống khác trong cơ thể.
Giảm khả năng miễn dịch, dễ mắc các bệnh lý khác.
Nguy hiểm của viêm gan C
Viêm gan C là bệnh lý nguy hiểm vì các lý do sau:
- Viêm gan C có khả năng phát triển âm thầm, nhiều người không biết mình bị nhiễm virus. Đây là một trở ngại lớn để phát hiện và điều trị sớm bệnh.
- Chưa có vắc xin dự phòng trước nhiễm vi rút.
- Viêm gan C có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là ung thư gan. Ước tính khoảng 20% bệnh nhân viêm gan C sẽ phát triển thành ung thư trong vòng 10-30 năm.
- Ung thư gan do viêm gan C là loại ung thư ngày càng gia tăng và có tỷ lệ tử vong cao. Số ca mắc và tử vong hàng năm do ung thư gan của Việt Nam là một trong những nước cao nhất thế giới.
- Chi phí điều trị bệnh và các biến chứng cao, tốn kém. Hơn nữa, nhiều người có tâm lý e ngại, sợ phiền phức nên không đi khám kịp thời.
Những nguy cơ trên khiến viêm gan C là căn bệnh “thầm lặng giết người”.
Cần làm gì khi nhiễm viêm gan C?
Điều trị viêm gan C
Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời bệnh viêm gan C rất quan trọng, có thể ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Hiện nay, viêm gan C đã có thuốc kháng virus hiệu quả với tỷ lệ điều trị khỏi đạt 95-100% tùy theo genoype của virus. Phác đồ điều trị thường kết hợp thuốc uống và tiêm truyền, có thể kéo dài từ 8-12 tuần.
Sau điều trị, bệnh nhân cần được theo dõi định kỳ để phát hiện sớm tái phát hoặc biến chứng.
Chế độ ăn uống và sinh hoạt
Người bị viêm gan C cần có chế độ sinh hoạt và ăn uống lành mạnh để hỗ trợ điều trị và bảo vệ gan. Cụ thể:
- Ăn đủ chất, đa dạng thực phẩm, tránh thiếu hụt chất. Hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ, đường, muối và chất béo bão hòa.
- Không sử dụng rượu bia, thuốc lá vì chúng làm tổn thương gan nặng hơn.
- Giữ cho gan luôn được nghỉ ngơi bằng cách đi ngủ đúng giờ, tránh thức khuya.
- Tập thể dục thể thao nhẹ nhàng, đi bộ đều đặn.
- Kiểm soát cân nặng, không để béo phì.
Cách phòng ngừa viêm gan C
Do chưa có vắc xin phòng viêm gan C nên biện pháp tốt nhất là tránh tiếp xúc với các nguồn lây nhiễm. Một số biện pháp phòng bệnh cụ thể:
- Không sử dụng chung các vật dụng cá nhân như dao cạo râu, kéo cắt móng tay, bàn chải đánh răng...
- Không dùng chung bơm kim tiêm, ống hút máu, dụng cụ xỏ lỗ. Chỉ nên tiêm chích, xăm, xỏ lỗ ở các cơ sở y tế có uy tín, sử dụng dụng cụ vô trùng.
- Quan hệ tình dục an toàn bằng bao cao su. Khám sức khỏe định kỳ cho bạn tình.
- Tránh tiếp xúc trực tiếp với máu, dịch của người bệnh. Sử dụng găng tay khi chăm sóc vết thương hở cho người bị viêm gan C.
- Vệ sinh sạch sẽ các dụng cụ y tế, thiết bị xét nghiệm có vết máu bằng cách ngâm hóa chất diệt khuẩn.
- Phụ nữ mang thai nên đi khám thai định kỳ để phát hiện sớm nếu mắc viêm gan C.
- Trẻ em cần được tiêm phòng đầy đủ các vắc xin phòng bệnh truyền nhiễm theo lịch (sởi, quai bị, ho gà, thủy đậu, viêm gan A, viêm não Nhật Bản...).
- Tăng cường các biện pháp vệ sinh cá nhân và môi trường phòng lây lan dịch bệnh. Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng để loại bỏ mầm bệnh.
Viêm gan C là căn bệnh nguy hiểm, gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như xơ gan và ung thư gan. Virus viêm gan C lây lan chủ yếu qua đường máu nhiễm bẩn.
Phát hiện và điều trị sớm bệnh có ý nghĩa quan trọng trong việc ngăn ngừa biến chứng. Mọi người cần nâng cao ý thức phòng tránh lây nhiễm, đặc biệt là các nhóm nguy cơ cao.
Trên đây là một số thông tin cơ bản nhất về bệnh viêm gan siêu vi C mà mọi người cần biết. Hy vọng qua bài viết, bạn có thể nắm được những kiến thức cần thiết để phòng tránh cũng như xử lý kịp thời khi nghi ngờ mắc bệnh.