Điều trị viêm gan B hiệu quả cho bà bầu và bảo vệ thai nhi
Viêm gan B là bệnh nhiễm trùng gan do virus viêm gan B (HBV) gây ra. Viêm gan B là vấn đề nghiêm trọng tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm cho bà bầu và thai nhi nếu không được điều trị kịp thời, đúng cách. Dưới đây là những hướng dẫn cụ thể về cách phòng ngừa và điều trị viêm gan B ở phụ nữ mang thai để giúp bảo vệ sức khỏe cả mẹ lẫn con
Tìm hiểu viêm gan B ở bà bầu
Viêm gan B (VGB) là bệnh nhiễm trùng gan do virus viêm gan B gây ra. Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trên toàn thế giới có khoảng 257 triệu người đang sống chung với virus viêm gan B, trong đó có rất nhiều phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.
Ở Việt Nam, tỷ lệ người bị nhiễm virus HBV trong cộng đồng là 10,8%, và tỷ lệ nhiễm HBV ở phụ nữ mang thai chiếm từ 10 - 13%.
Virus viêm gan B (HBV) lây truyền như thế nào?
Virus viêm gan B lây truyền từ người này sang người khác chủ yếu qua 3 con đường:
- Tiếp xúc trực tiếp với dịch cơ thể (như máu, tinh dịch...) của người bị nhiễm HBV.
- Đường máu: dùng chung kim tiêm, ống tiêm...
- Từ mẹ sang con: người mẹ mang thai nhiễm virus gây bệnh có thể lây cho thai nhi qua nhau thai và sữa mẹ.
Như vậy, bà bầu mang virus viêm gan B có nguy cơ cao truyền bệnh cho con, nhất là trong 3 tháng cuối thai kỳ.
Triệu chứng viêm gan B ở bà bầu
Phần lớn bệnh nhân viêm gan mãn tính, trong đó có bà bầu, thường không có biểu hiện lâm sàng rõ ràng. Theo thời gian, biến chứng suy gan, ung thư gan có thể phát triển.
Một số người có thể có các dấu hiệu điển hình sau:
- Mệt mỏi, chán ăn, đau cơ
- Tiêu chảy, buồn nôn
- Sốt nhẹ, vàng da, vàng mắt
- Nước tiểu sẫm màu, phân có màu đất sét
- Gan to, dấu hiệu suy gan (thời gian vàng da kéo dài).
Những triệu chứng này rất giống với những biểu hiện thường gặp ở thai phụ nên rất dễ nhầm lẫn, bỏ sót.
Do đó, xét nghiệm máu để phát hiện HBV ở phụ nữ mang thai là cách tốt nhất để chẩn đoán bệnh.
Biến chứng viêm gan B đối với bà bầu và thai nhi
Nếu không được điều trị đúng cách, bà bầu bị viêm gan B có nhiều nguy cơ gặp các biến chứng nguy hiểm sau:
- Viêm gan cấp tính: Tổn thương tế bào gan nặng nề, suy gan cấp, có thể tử vong.
- Xơ gan - Ung thư gan: virus HBV kích thích sự hình thành các mô sẹo dẫn đến xơ gan, tăng nguy cơ ung thư gan.
Bên cạnh đó, nếu người mẹ không được điều trị và phòng ngừa, thai nhi có nguy cơ rất cao bị lây nhiễm HBV trong quá trình sinh nở, bú mẹ. Thai nhi nhiễm HBV có thể dẫn đến viêm gan B mạn tính, xơ gan, ung thư gan, thậm chí tử vong khi trưởng thành.
Xét nghiệm phát hiện và đánh giá mức độ viêm gan B ở bà bầu
Xét nghiệm phát hiện HBV
Để phát hiện sớm bệnh và biết phương án điều trị phù hợp, các thai phụ cần làm xét nghiệm HBsAg để tầm soát virus viêm gan B, bao gồm:
- HBsAg: Đánh giá tình trạng nhiễm HBV.
Kết quả (+) xác định mẹ bị nhiễm virus, có nguy cơ truyền cho con.
- Anti-HBs: Chỉ thể miễn dịch chống lại HBsAg để xác định có được miễn dịch từ tiêm chủng hay tự nhiên hay không
Các xét nghiệm đánh giá mức độ bệnh
Nếu phát hiện nhiễm HBV (+), bà bầu cần làm các xét nghiệm chuyên sâu để đánh giá mức độ bệnh, bao gồm:
- HBeAg, Anti-HBe để xác định virus có tính lây nhiễm cao hay không.
- DNA viêm gan B (HBV DNA): Đánh giá mức độ trong máu của virus.
- Xét nghiệm chức năng gan (ALT, AST, albumin, ure, creatinin...) để theo dõi tổn thương gan.
Hướng dẫn điều trị viêm gan B ở bà bầu
Phương hướng điều trị chung
Điều trị viêm gan B ở bà bầu có nguyên tắc:
- Hạn chế tối đa thuốc tây ảnh hưởng đến thai nhi (nếu có thể), đặc biệt trong 3 tháng đầu thai kỳ.
- Xem xét dùng Interferon hoặc Analog nucleos(t)ide (thuốc kháng virus trực tiếp) khi cần thiết. Đảm bảo sử dụng thuốc phù hợp liều lượng với bà bầu và thai nhi.
- Sử dụng thêm các thuốc hỗ trợ như taurine,Vitamin các loại... theo đơn thuốc của bác sĩ.
- Đảm bảo dinh dưỡng, luyện tập thể dục nhẹ nhàng. Tránh các đồ uống có cồn, thực phẩm gây kích ứng gan.
- Sau sinh cần kiểm tra và điều trị kịp thời cho bà mẹ cũng như cho con nếu bị lây nhiễm HBV.
Hướng dẫn điều trị cụ thể
* Với bà bầu có mức độ viêm gan B nặng (ALT cao, HBV DNA cao ≥ 20.000IU/mL)
Cần được theo dõi sát sao và điều trị kháng virus ngay trong 3 tháng đầu thai kỳ. Các thuốc dùng bao gồm:
- Pegylated Interferon alpha (Peg IFN): Liều tiêu chuẩn 180 mcg 1 lần/tuần. Điều trị 3 tháng đầu thai kỳ để khống chế virus hiệu quả, giảm nguy cơ lây truyền HBV sang con khi sinh.
- Thuốc kháng virus trực tiếp: như Tenofovir hoặc Entecavir, Telbivudine với liều thấp hơn bình thường.
- Thuốc hỗ trợ: taurin, vitamin C,E, thuốc bảo vệ gan...
Tuyệt đối không được dùng thuốc Adefovir vì gây tổn thương thận ở thai phụ.
* Với bà bầu có mức độ bệnh vừa và nhẹ (ALT bình thường và HBV DNA ≤ 20.000 IU/mL):
Không cần điều trị kháng virus mà chỉ cần theo dõi. Điều trị triệu chứng và hỗ trợ dinh dưỡng, bảo vệ gan.
* Sau sinh:
Tiêm vắc xin và kháng thể HBIG cho trẻ sơ sinh ngay sau khi lọt lòng mẹ (trong vòng 12-24h) để ngăn ngừa nhiễm trùng. Bé cần tiêm 3 mũi vắc xin cơ bản lúc 0-1-6 tháng tuổi.
Người mẹ có thể cho con bú nhưng cần được theo dõi và điều trị viêm gan B.
Viêm gan B ảnh hưởng lớn đến sức khỏe thai phụ và thai nhi nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Các bà bầu có tiền sử hoặc nghi ngờ mắc bệnh cần được tầm soát, đánh giá và điều trị kịp thời để hạn chế tối đa nguy cơ lây truyền sang con.
Trên đây là những thông tin hữu ích về điều trị viêm gan B ở bà bầu, hy vọng bài viết này có thể giúp các bạn tiếp cận được những kiến thức cơ bản và cần thiết nhất.