Gan thải độc qua đường nào và làm thế nào để giữ gan khỏe mạnh?
Gan là một trong những cơ quan quan trọng nhất trong cơ thể, đảm nhiệm chức năng lọc máu, chuyển hóa chất dinh dưỡng thành năng lượng và protein cần thiết cho cơ thể. Gan cũng có khả năng loại bỏ chất độc hại ra khỏi cơ thể. Vậy gan thải độc qua đường nào và làm thế nào để giữ gan khỏe mạnh? Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây
Giải phẫu và chức năng gan
Trước khi tìm hiểu gan thải độc qua đường nào, cần nắm rõ giải phẫu và chức năng của gan.
Gan nặng khoảng 1,4kg, nằm ở vùng dưới sườn phải, ngay phía dưới cơ hoành. Đây là một trong những cơ quan lớn nhất trong cơ thể người. Mô gan được chia thành hàng triệu tế bào gan nhỏ liên kết với nhau thành từng đơn vị, có rất nhiều mạch máu và ống mật đi qua.
Gan thực hiện các chức năng quan trọng:
- Chuyển hóa các chất dinh dưỡng từ thức ăn thành dạng cơ thể có thể sử dụng được.
- Lưu trữ chất dinh dưỡng dư thừa dưới dạng glycogen, mỡ và vitamin.
- Giải độc các chất độc hại, biến chúng thành các chất ít độc hơn để thải ra ngoài.
- Sản xuất mật để tiêu hóa chất béo.
- Điều chỉnh lượng đường huyết.
- Sản sinh các protein đông máu.
Như vậy, gan đóng vai trò then chốt trong quá trình trao đổi chất của cơ thể.
Gan thải độc qua đường nào?
Có 3 con đường chính gan sử dụng để thải độc ra khỏi cơ thể, bao gồm:
Thải độc qua nước tiểu
Đây là con đường phổ biến nhất mà gan sử dụng để loại bỏ chất độc.
Trong quá trình chuyển hóa protein, gan phân giải protein thành các axit amin. Sau đó biến axit amin thành carbohydrate, chất béo hay năng lượng. Trong quá trình này sinh ra amoniac - một chất độc.
Gan chuyển hóa amoniac thành urê - một hợp chất ít độc hơn. Urê được thải vào máu và vận chuyển đến thận. Thận lọc urê ra khỏi máu và bài tiết qua nước tiểu.
Ngoài protein, gan còn chuyển hóa rượu thành các hợp chất kém độc hơn rồi thải qua nước tiểu. Một lượng nhỏ rượu cũng được thở ra qua phổi.
Thải độc qua đường mật
Hàng ngày gan sản sinh ra 800 - 1000ml mật. Đây là chất lỏng màu vàng, nâu hoặc lục, giúp tiêu hóa mỡ và hấp thu chất béo.
Sau khi được tổng hợp, mật được dẫn qua các ống nhỏ đổ vào ống mật chính rồi chảy vào ruột non. Tại đây, các chất độc hòa tan trong mật sẽ theo phân được thải ra ngoài.
Ngoài ra, gan cũng đào thải một lượng nhỏ chất độc qua đường mật vào phân.
Thải độc qua da
Mồ hôi là một trong những cách gan đào thải chất độc ra bên ngoài. Mặc dù chỉ chiếm 1% lượng độc tố được thải nhưng việc này giúp giảm tải cho gan và thận.
Ngoài ra, nước tiểu và phân cũng chứa một lượng nhỏ chất độc được gan thải ra ngoài qua đường tiêu hóa.
Cách giữ cho gan khỏe mạnh
Chế độ ăn uống lành mạnh
Chế độ ăn giàu chất xơ, protein, axit béo omega-3 như: rau xanh, cá hồi, hạt lanh, óc chó... sẽ hỗ trợ quá trình trao đổi chất và giải độc gan.
Ngược lại, hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ, đường, muối và ngũ cốc tinh chế vì chúng gây viêm nhiễm và làm tăng gánh nặng cho gan.
Duy trì cân nặng ổn định
Thừa cân, béo phì làm tăng nguy cơ xơ gan và bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Do đó, giữ cân nặng ở mức cân đối bằng chế độ ăn và tập luyện là điều cần thiết.
Hạn chế rượu bia
Hạn chế rượu bia là yếu tố then chốt để ngăn ngừa bệnh gan do rượu và các tác hại khác. Nam nên uống không quá 3 cốc (14 đơn vị) rượu một tuần, nữ không quá 2 cốc một tuần để giảm nguy cơ tổn thương gan.
Tránh tiếp xúc với các tác nhân gây hại
Tiêm chích ma túy không đảm bảo an toàn, quan hệ tình dục nhiều bạn tình gây nguy cơ lây viêm gan siêu vi B, C. Do đó, nên tránh các hành vi nguy cơ cao này để bảo vệ sức khỏe.
Thăm khám định kỳ
Những người có tiền sử sử dụng rượu nhiều, gia đình có tiền sử bệnh gan, nên đi khám sàng lọc định kỳ 6 tháng - 1 năm/lần để phát hiện bệnh sớm.
Gan thải độc chủ yếu qua đường nước tiểu và phân. Bên cạnh đó, một lượng nhỏ độc tố cũng được thải qua mật và mồ hôi. Để giữ gan khỏe, chúng ta cần ăn uống lành mạnh, hạn chế rượu bia, duy trì cân nặng ổn định và tránh tiếp xúc với các tác nhân gây hại gan như thuốc, chất kích thích. Thăm khám sức khỏe định kỳ cũng góp phần phát hiện sớm các vấn đề về gan để có biện pháp xử trí kịp thời.