Cảnh báo nguy cơ nhiễm sán lá gan lớn từ việc ăn rau sống
Ở Việt Nam, tỷ lệ người dân mắc bệnh sán lá gan lớn ngày càng tăng, đặc biệt tập trung ở các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên. Nguyên nhân chủ yếu là do thói quen ăn rau sống không qua xử lý kỹ càng. Để giúp bạn hiểu rõ hơn căn bệnh này, bài viết sẽ cung cấp những thông tin cơ bản sau:
Tình hình dịch bệnh sán lá gan lớn ở Việt Nam đáng báo động
Theo thống kê từ Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế, tình trạng nhiễm sán lá gan lớn ở Việt Nam diễn biến phức tạp, đã lan rộng khắp cả nước với 47/63 tỉnh thành ghi nhận ca bệnh. Các địa phương có tỷ lệ mắc cao bao gồm Bình Định, Phú Yên, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Khánh Hòa, Gia Lai và TP Đà Nẵng.
Nguyên nhân là do đây là những vùng trồng nhiều hoa màu và người dân có thói quen ăn uống không đảm bảo an toàn. Đặc biệt, tập quán ăn rau sống, uống nước lã chưa qua xử lý là yếu tố khiến cho tỷ lệ nhiễm bệnh tăng cao.
Cơ quan y tế khuyến cáo tình hình dịch bệnh sán lá gan lớn cần được đặc biệt chú ý, vì số người mắc bệnh có xu hướng tăng nhanh trong những năm gần đây. Do đó, việc tăng cường tuyên truyền, phòng ngừa lây nhiễm là hết sức cấp thiết.
Cơ chế lây nhiễm sán lá gan lớn qua ăn uống
Sán lá gan lớn là loài ký sinh trùng sống ký sinh bám vào gan, đường mật của người và một số động vật (chủ yếu là lợn, bò). Trong tự nhiên, ấu trùng và nang sán lá gan lớn có thể tồn tại trong nước hoặc bám vào các loại rau củ quả dưới nước.
Khi con người ăn phải các loại rau, củ dưới nước như rau muống, rau ngót, cải xoong... chưa nấu chín hoặc uống phải nước bị nhiễm bẩn thì sán sẽ xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa. Sau đó chúng di chuyển đến gan và bám vào các thùy gan để hấp thu dinh dưỡng, đồng thời phá hủy các tế bào gan làm suy giảm chức năng gan.
Ngoài ra, sán lá gan lớn còn có thể di chuyển sang các cơ quan lân cận như ruột, dạ dày, phúc mạc... gây tổn thương và viêm nhiễm. Đây cũng chính là nguyên nhân dẫn đến các biểu hiện đau bụng, khó tiêu sau khi nhiễm bệnh.
Do vậy, để ngăn chặn nguồn lây lan của bệnh, người dân cần chú ý không ăn các loại rau sống chưa rửa sạch hoặc không nấu chín kỹ. Đồng thời không nên uống nguồn nước chưa qua xử lý an toàn vệ sinh.
Những biểu hiện cảnh báo sớm của bệnh sán lá gan lớn
Sau thời gian ấu trùng xâm nhập vào cơ thể khoảng 1-3 tháng, bệnh nhân sẽ bắt đầu có những biểu hiện sớm của bệnh như:
- Đau tức vùng hạ sườn phải hoặc vùng thượng vị, đau lan ra sau lưng hoặc vùng mũi ức. Cơn đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội từng cơn.
- Xuất hiện triệu chứng rối loạn tiêu hóa như khó tiêu, đầy bụng, buồn nôn.
- Sốt nhẹ, mệt mỏi kéo dài không rõ nguyên nhân.
- Đau khớp, đau cơ, ngứa ngáy khắp cơ thể do phản ứng viêm của cơ thể.
Nếu phát hiện những dấu hiệu bất thường trên, bạn cần đi khám ngay để bác sĩ làm các xét nghiệm chẩn đoán và điều trị kịp thời. Các xét nghiệm thường áp dụng gồm xét nghiệm phân tìm trứng sán và xét nghiệm máu tìm kháng thể chống lại sán lá gan lớn.
Việc điều trị càng sớm thì hiệu quả càng cao, giúp ngăn chặn những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Sán lá gan lớn - "kẻ giết người thầm lặng" với nhiều biến chứng đáng sợ
Nếu không được điều trị kịp thời, sán lá gan lớn có thể tồn tại hàng chục năm trong cơ thể và dần dần gây ra các biến chứng nguy hiểm. Một số biến chứng thường gặp bao gồm:
- Xơ gan do tổn thương mô gan kéo dài. Khi đó, chức năng gan bị suy giảm nghiêm trọng, ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất và miễn dịch của cơ thể.
- Ung thư biểu mô đường mật: Sán lá gan lớn kí sinh đường mật có thể gây tổn thương niêm mạc đường mật, lâu dần dẫn đến ung thư.
- Áp-xe gan: Sán lá gan lớn chui vào ống mật gây tắc nghẽn dẫn đến áp-xe gan, khiến bệnh nhân đau đớn dữ dội. Nếu áp-xe vỡ ra ổ bụng hoặc vào phổi sẽ gây nguy hiểm tính mạng.
Do đó, việc tầm soát, phát hiện sớm để điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng. Bệnh nhân cũng cần đi tái khám định kỳ để theo dõi và phát hiện bất thường sớm.
Biện pháp phòng ngừa hiệu quả để không mắc bệnh sán lá gan lớn
Để hạn chế nguy cơ lây nhiễm bệnh sán lá gan lớn, mỗi người dân cần chú ý tuân thủ một số biện pháp phòng ngừa sau:
- Không ăn các loại rau sống hoặc chưa nấu chín kỹ như rau muống, cải xoong, rau ngót...đặc biệt với những loại mọc dưới ao hồ, sông suối.
- Không uống trực tiếp nguồn nước chưa qua xử lý hoặc đun sôi như nước giếng, nước sông, suối...
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng trước khi ăn uống và sau khi tiếp xúc đồ dơ.
- Sử dụng nhà vệ sinh hợp vệ sinh, không đi vệ sinh bừa bãi ra môi trường.
- Khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện bệnh sớm nếu không may nhiễm bệnh.
Như vậy, qua bài viết có thể thấy thói quen ăn uống không an toàn, đặc biệt là ăn rau sống là nguyên nhân dễ dẫn tới nhiễm sán lá gan lớn. Do đó, để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình, mỗi người cần nâng cao ý thức phòng bệnh bằng cách thực hiện tốt các biện pháp dự phòng đã nêu. Chúc bạn luôn khỏe mạnh!