Nguyên nhân của bệnh ung thư gan là gì? Ung thư gan có di truyền không?
Ung thư gan là một trong những căn bệnh phổ biến ở Việt Nam, đồng thời cũng là nỗi sợ hãi của nhiều người. Vậy nguyên nhân của bệnh ung thư gan là gì? Ung thư gan có di truyền không?
Ung thư gan là tình trạng các tế bào ác tính phát triển trong gan. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến chức năng của gan mà còn có nguy cơ lây lan sang nhiều cơ quan khác trong cơ thể, thậm chí có thể dẫn đến tử vong. Chẩn đoán và phát hiện sớm ung thư gan sẽ mang lại hiệu quả điều trị tích cực và tiên lượng tốt. Nhiều bệnh nhân ung thư gan thường thắc mắc liệu bệnh ung thư gan có di truyền không?
Khái niệm về ung thư gan
Trước khi trả lời ung thư gan có di truyền không, chúng ta cần hiểu sơ qua về căn bệnh này.
Ung thư gan là tình trạng các tế bào gan phát triển một cách bất thường, vô tổ chức và không kiểm soát được. Quá trình này gây ra sự tích tụ và lan rộng của các tế bào ung thư trong gan, phá vỡ cấu trúc và chức năng sinh lý của gan. Khi ung thư lan rộng ra khỏi gan, nó có thể xâm lấn và phá hủy các cơ quan lân cận hoặc di căn đến các cơ quan khác trong cơ thể.
Trên thực tế, ai cũng biết ung thư gan là căn bệnh liên quan đến sự tăng trưởng và phát triển không kiểm soát của các tế bào ác tính trong gan. Căn bệnh này thường ảnh hưởng lớn đến chức năng của gan và chức năng của một số cơ quan khác có liên quan đến gan. Theo một số số liệu nghiên cứu năm 2018, ung thư gan đứng hàng đầu về tỷ lệ mắc và tử vong.
Theo đặc điểm của khối u ác tính, ung thư gan được chia thành 2 loại sau trong y học:
Ung thư gan nguyên phát: với nguồn gốc phát triển từ các tế bào gan
Ung thư gan di căn: với nguồn gốc di căn từ các khối u nguyên phát ở các bộ phận khác trong cơ thể
Các loại ung thư gan nguyên phát
Các loại ung thư gan nguyên phát phổ biến bao gồm:
Ung thư biểu mô tế bào gan (HCC): Đây là loại phổ biến nhất, chiếm khoảng 90% các trường hợp ung thư gan nguyên phát. Sự phát triển của loại ung thư này có thể dựa trên một trong các mô hình sau như một khối khu trú, một dạng xâm lấn hoặc kết hợp cả hai.
Angiosarcoma: Là u máu ác tính của mô mạch trong gan. Loại ung thư này rất hiếm nhưng phát triển khá nhanh và thường không được điều trị thành công.
Ung thư đường mật (cholangiocarcinoma): Loại ung thư này thường phát triển trong các tế bào lót đường dẫn mật nhỏ tồn tại bên trong gan.
Ung thư nguyên bào gan (hepatoblastoma): Ung thư này xảy ra chủ yếu ở trẻ sơ sinh và trẻ em từ 5 tuổi trở xuống. Tuy nhiên, cơ hội điều trị thành công bằng hóa trị và phẫu thuật là khá cao.
Ung thư gan do di căn
Khoảng 40% trường hợp u ác tính ở các cơ quan khác (như dạ dày, đại tràng, tuyến tụy, phổi...) có thể di căn đến gan.
Các khối u nguyên phát thường gặp nhất gây di căn ung thư đến gan:
Ung thư đại tràng
Ung thư dạ dày
Ung thư tuyến tụy
Ung thư phổi
Ung thư vú
Khi các tế bào ung thư từ khối u nguyên phát di căn đến gan, chúng sẽ hình thành nên khối u mới, gọi là di căn ung thư gan.
Nhìn chung, di căn ung thư gan thường có tiên lượng xấu, khó điều trị và nguy cơ tử vong cao hơn so với ung thư gan nguyên phát.
Nguyên nhân gây ung thư gan
Để hiểu rõ hơn về câu hỏi ung thư gan có di truyền không, chúng ta cần tìm hiểu nguyên nhân gây ra bệnh ung thư gan. Các nguyên nhân chính dẫn đến ung thư gan bao gồm:
Nguyên nhân liên quan đến gan
Xơ gan do các bệnh lý: viêm gan virus, nghiện rượu, tích mỡ gan...
Suy giảm chức năng gan kéo dài
Các khối u lành tính lâu năm trong gan
Nguyên nhân liên quan đến môi trường, hóa chất
Tiếp xúc lâu dài với hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu, asen, aflatoxin...
Môi trường ô nhiễm khói bụi, khí độc
Dùng thuốc kéo dài không đúng chỉ định như thuốc tránh thai
Các yếu tố nguy cơ khác
Béo phì, tiểu đường không kiểm soát tốt
Nhiễm virus viêm gan B, C mạn tính
Nam giới có nguy cơ mắc cao hơn nữ giới
Tiền sử gia đình có người mắc bệnh gan, ung thư gan
Ung thư gan có di truyền không?
Theo các bác sĩ, ung thư gan là nhóm bệnh chủ yếu gặp ở người trưởng thành, đặc biệt là người trung niên và cao tuổi. Đồng thời, nam giới thường có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 7 đến 8 lần so với nữ giới. Vậy ung thư gan có di truyền không?
Ung thư gan không phải là bệnh di truyền
Khá nhiều người cho rằng ung thư gan có khả năng di truyền từ cha mẹ sang con cái thông qua yếu tố di truyền. Tuy nhiên, điều này hoàn toàn sai lầm. Ung thư gan không phải là bệnh di truyền và không lây truyền trực tiếp từ cha mẹ sang con cái.
Tuy nhiên, một số gen quy định mức độ nhạy cảm của cơ thể với các yếu tố gây hại có liên quan đến ung thư gan. Vì vậy, trẻ có thể thừa hưởng khuynh hướng di truyền đó. Khi gặp phải các yếu tố nguy cơ như tiếp xúc với hóa chất độc hại, virus viêm gan, thói quen sinh hoạt không lành mạnh... chúng sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Ung thư gan và virus viêm gan B
Đối với virus viêm gan B, nếu người mẹ mang virus viêm gan B, thì có khả năng truyền bệnh cho con trước, trong và sau khi sinh. Như vậy, trẻ có thể bị nhiễm virus viêm gan B và dẫn đến viêm gan, xơ gan rồi tiến triển thành ung thư gan sau này nếu không được kiểm soát và điều trị.
Do đó, để phòng tránh, cần cho trẻ sơ sinh tiêm vắc xin phòng viêm gan B ngay trong những ngày đầu đời. Như vậy sẽ giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm và biến chứng như ung thư gan ở sau này.
Khuynh hướng di truyền
Mặc dù không có khuynh hướng di truyền mạnh mẽ, nhưng một số trường hợp ung thư gan có liên quan đến yếu tố di truyền, đặc biệt là có tiền sử gia đình mắc bệnh gan, ung thư gan.
Tỷ lệ di truyền chiếm khoảng 10% các ca mắc bệnh. Những người có tiền sử gia đình mắc bệnh gan, ung thư gan có nguy cơ cao hơn so với người bình thường.
Ngoài ra, nam giới có khả năng di truyền cao hơn nữ giới. Ở những bệnh nhân mắc bệnh từ 50 tuổi trở lên, khả năng di truyền thấp hơn nhóm tuổi trẻ hơn.
Như vậy, tuy ung thư gan không phải là bệnh di truyền trực tiếp, nhưng nếu có tiền sử gia đình mắc bệnh thì nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Do đó việc tầm soát, khám sức khỏe định kỳ đóng vai trò rất quan trọng.
Cách phòng tránh ung thư gan
Dù không thể kiểm soát hoàn toàn yếu tố di truyền và nguy cơ phát triển ung thư gan, nhưng có những biện pháp phòng tránh ung thư gan mà bạn có thể thực hiện:
Không sử dụng rượu bia hoặc hạn chế sử dụng
Kiểm soát cân nặng, luyện tập thể dục thể thao
Tránh tiếp xúc với các hóa chất độc hại
Tiêm phòng vaccine viêm gan
Khám sức khỏe định kỳ, tầm soát ung thư sớm
Như vậy, mặc dù ung thư gan không phải là bệnh di truyền, nhưng nếu có yếu tố nguy cơ cao như tiền sử gia đình thì cần đặc biệt chú ý. Điều quan trọng là phải có lối sống lành mạnh, tránh tiếp xúc độc chất và thăm khám sức khỏe định kỳ. Hy vọng những thông tin trên đây có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề "ung thư gan có di truyền không".