Viêm gan tối cấp - Căn bệnh nguy hiểm đe dọa tính mạng
Viêm gan tối cấp là một bệnh lý nghiêm trọng của gan, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh. Đây là tình trạng cấp tính của bệnh viêm gan, khi gan bị tổn thương nặng nề trong một khoảng thời gian ngắn, dẫn đến suy giảm nhanh chóng chức năng của gan. Với tỷ lệ tử vong cao, bệnh viêm gan tối cấp đòi hỏi sự điều trị kịp thời và đặc biệt quan trọng là phòng ngừa hiệu quả.
Nguyên nhân gây viêm gan tối cấp
Vi-rút viêm gan
- Vi-rút viêm gan B (HBV) và C (HCV) là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm gan tối cấp.
- Các loại vi-rút viêm gan khác như viêm gan A, D, E cũng có thể gây ra bệnh trong một số trường hợp.
Rối loạn miễn dịch
- Hệ thống miễn dịch của cơ thể có thể tấn công tế bào gan, gây viêm và tổn thương gan cấp tính.
- Các bệnh lý tự miễn như xơ gan biliê nguyên phát, viêm gan tự miễn có liên quan đến rối loạn miễn dịch.
Các yếu tố môi trường và lối sống
- Lạm dụng rượu, bia trong thời gian dài.
- Tiếp xúc với các hóa chất độc hại như thuốc giảm đau có acetaminophen, nấm độc, vi khuẩn gây nhiễm độc.
- Sử dụng các loại thuốc, thảo dược không đúng cách có thể gây tổn thương gan cấp tính.
Các nguyên nhân khác
- Tắc nghẽn đường mật, u ác tính ở đường mật hoặc gan.
- Phản ứng có hại từ các phương pháp điều trị ung thư như hóa trị, xạ trị.
- Bệnh lý di truyền hiếm gặp như bệnh Wilson, xơ nang.
Triệu chứng của viêm gan tối cấp
Giai đoạn sớm
- Mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, nôn.
- Đau bụng vùng gan (vùng gan phải).
- Vàng da, vàng mắt (vàng da).
- Nước tiểu sẫm màu.
Giai đoạn muộn
- Xuất hiện các biểu hiện suy giảm chức năng gan nặng nề:
+ Hôn mê (hôn mê gan)
+ Xuất huyết (nôn ra máu, đi ngoài phân đen, chảy máu cam, chảy máu dưới da)
+ Phù não
+ Suy thận cấp
+ Rối loạn đông máu
+ Nhiễm trùng huyết
+ Suy hô hấp
Đối tượng nguy cơ cao mắc viêm gan tối cấp
Người mắc bệnh viêm gan virus mạn tính
- Bệnh nhân viêm gan B mạn tính có nguy cơ cao phát triển thành viêm gan tối cấp khi bệnh nặng lên đột ngột.
- Bệnh nhân viêm gan C mạn tính cũng có thể chuyển thành viêm gan tối cấp trong một số trường hợp hiếm gặp.
Người lạm dụng rượu, bia lâu năm
- Lạm dụng rượu, bia kéo dài gây tổn thương gan mạn tính, làm tăng nguy cơ viêm gan tối cấp khi có yếu tố thúc đẩy.
Người sử dụng các loại thuốc, thảo dược không đúng cách
- Một số loại thuốc, thảo dược có thể gây độc tính cho gan, dẫn đến viêm gan tối cấp nếu sử dụng quá liều hoặc kéo dài.
Người bị các bệnh lý tự miễn liên quan đến gan
- Các rối loạn miễn dịch như viêm gan tự miễn, xơ gan biliê nguyên phát làm tăng nguy cơ viêm gan tối cấp.
Trẻ em và người cao tuổi
- Trẻ em và người già thường có hệ miễn dịch kém, khó chịu đựng tổn thương gan nặng nề, dễ dẫn đến viêm gan tối cấp hơn.
Biến chứng nguy hiểm của viêm gan tối cấp
Suy gan cấp
- Khi chức năng gan bị suy giảm nghiêm trọng, không thể tự phục hồi, dẫn đến tình trạng suy gan cấp tính.
- Suy gan cấp có thể gây ra hàng loạt biến chứng nguy hiểm như hôn mê, nhiễm trùng huyết, xuất huyết, suy đa tạng.
Tử vong
- Viêm gan tối cấp có tỷ lệ tử vong rất cao, lên đến 80% nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách.
- Nguyên nhân tử vong chủ yếu là do suy gan cấp tính, suy đa tạng không thể hồi phục.
Biến chứng não
- Phù não, hôn mê gan là biến chứng não nghiêm trọng của viêm gan tối cấp.
- Rối loạn ý thức, co giật, hôn mê sâu có thể dẫn đến tử vong.
Biến chứng thận
- Suy thận cấp tính là biến chứng phổ biến của viêm gan tối cấp, do tích tụ các độc tố không thể được thải trừ.
- Có thể dẫn đến suy thận vĩnh viễn nếu không được điều trị kịp thời.
Chảy máu và rối loạn đông máu
- Viêm gan tối cấp làm suy giảm khả năng đông máu do gan không sản xuất đủ các yếu tố đông máu.
- Nguy cơ chảy máu não, chảy máu tiêu hóa, chảy máu dưới da và các vị trí khác trên cơ thể.
Nhiễm trùng huyết
- Suy giảm miễn dịch và xuất hiện các nguồn nhiễm trùng trong cơ thể do viêm gan tối cấp.
- Nhiễm trùng huyết có thể dẫn đến sốc nhiễm trùng và tử vong nếu không điều trị kịp thời.
Suy hô hấp
- Tích tụ dịch trong lồng ngực, phù phổi do suy gan gây khó thở, suy hô hấp cấp tính.
- Suy hô hấp nặng cần can thiệp đặt nội khí quản, thở máy hỗ trợ.
Điều trị viêm gan tối cấp
Điều trị hỗ trợ
- Cân bằng dịch, điện giải, dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch.
- Sử dụng các loại thuốc hỗ trợ chức năng gan như acid ursodeoxycholic.
- Kiểm soát các biến chứng như xuất huyết, hôn mê gan bằng thuốc đặc hiệu.
Ghép gan cấp cứu
- Ghép gan là phương pháp điều trị cuối cùng cho bệnh nhân viêm gan tối cấp không đáp ứng với điều trị nội khoa.
- Ghép gan kịp thời có thể cứu sống bệnh nhân trong tình trạng suy gan cấp tính.
Liệu pháp thay thế chức năng gan
- Lọc máu, lọc hấp phụ màng bụng là các biện pháp hỗ trợ, thay thế tạm thời chức năng gan.
- Giúp loại bỏ một phần các chất độc tích tụ trong cơ thể khi gan không hoạt động.
Điều trị nguyên nhân gây viêm gan tối cấp
- Sử dụng thuốc kháng vi-rút nếu viêm gan do vi-rút.
- Ngừng các thuốc/hóa chất gây độc cho gan nếu đó là nguyên nhân.
- Điều trị đích đến bệnh lý đứng sau như xơ gan biliê nguyên phát.
Phòng ngừa viêm gan tối cấp
Tiêm phòng vắc-xin viêm gan
- Tiêm vắc-xin viêm gan B để phòng ngừa lây nhiễm vi-rút HBV.
- Tiêm vắc-xin viêm gan A cho người có nguy cơ cao.
Nâng cao ý thức phòng bệnh
- Vệ sinh an toàn thực phẩm, nước uống.
- Không lạm dụng rượu, bia và các chất gây độc khác cho gan.
- Sử dụng thuốc đúng liều lượng, tránh lạm dụng.
Kiểm soát bệnh viêm gan mạn tính
- Điều trị và theo dõi định kỳ bệnh nhân viêm gan B, C mạn tính để ngăn ngừa diễn biến xấu.
- Tuân thủ phác đồ điều trị, kiểm tra định kỳ.
Sàng lọc, khám sức khỏe định kỳ
- Sàng lọc các bệnh lý về gan trong cộng đồng, đặc biệt là tại các vùng có tỷ lệ nhiễm cao.
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề về gan.
Viêm gan tối cấp là một căn bệnh nguy hiểm, đe dọa trực tiếp đến tính mạng của người bệnh nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời. Sự phối hợp giữa phòng ngừa hiệu quả, sàng lọc sớm và điều trị tích cực là rất quan trọng để hạn chế biến chứng, giảm tỷ lệ tử vong do viêm gan tối cấp. Cần nâng cao nhận thức cộng đồng về bệnh lý này, thực hiện các biện pháp phòng bệnh nghiêm ngặt để bảo vệ sức khỏe cho mọi người.