Bệnh gan mật ở trẻ em - Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa
Sức khỏe của trẻ em luôn là mối quan tâm hàng đầu của cha mẹ và các chuyên gia y tế. Trong đó, bệnh gan mật ở trẻ em là một vấn đề đáng lưu tâm bởi tính chất nghiêm trọng và khó phát hiện sớm của nó. Bệnh gan mật ở trẻ em có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, trong đó phổ biến nhất là teo đường mật bẩm sinh. Việc phát hiện và điều trị sớm bệnh gan mật ở trẻ sẽ nâng cao hiệu quả điều trị và tránh để lại các di chứng nặng nề.
Nguyên nhân trẻ em mắc bệnh gan mật
Đặc điểm sinh lý của trẻ em
- Chức năng sinh lý của gan và hệ thống đường mật chưa hoàn chỉnh.
- Giai đoạn chu sinh là thời gian diễn ra những thay đổi quan trọng của chuyển hóa gan để gan đảm nhiệm chức năng.
- Hệ thống miễn dịch yếu, trong vài ngày đầu sau sinh chỉ có một vài kháng thể từ mẹ truyền sang.
Nguyên nhân thường gặp
- Virus HBV, HCV gây viêm gan ở trẻ.
- Viêm gan do nguyên nhân tự miễn (chiếm 1,9% bệnh lý gan mật ở trẻ).
- Rối loạn chuyển hóa: Thiếu enzyme, thụ thể nhận cảm, protein vận chuyển và yếu tố đồng vận.
- Tăng áp lực tĩnh mạch cửa ở trẻ.
- Teo đường mật bẩm sinh.
- Xơ gan bẩm sinh.
Triệu chứng của bệnh gan mật ở trẻ em
Triệu chứng bệnh gan
- Giai đoạn đầu: Có thể không có triệu chứng rõ rệt.
- Vàng da, vàng kết mạc mắt do tăng bilirubin máu.
- Phân bạc màu, nước tiểu đậm màu.
- Gan to.
- Tăng áp lực tĩnh mạch cửa: Báng bụng, tuần hoàn bàng hệ ở bụng, xuất huyết tiêu hóa.
- Triệu chứng nặng: Hạ đường huyết, rối loạn đông máu, xuất huyết nội sọ.
Triệu chứng bệnh lý đường mật
- Vàng da ứ mật.
- Phân bạc màu sớm, liên tục.
- Túi mật to bất thường.
Triệu chứng đặc hiệu của một số bệnh lý
- Vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh (tự khỏi sau vài tuần không biến chứng).
- Các rối loạn chuyển hóa bilirubin dẫn đến vàng da vượt ngưỡng sinh lý.
Xét nghiệm chẩn đoán bệnh gan mật ở trẻ
- Xét nghiệm chức năng gan: SGPT, SGOT, phosphatase kiềm.
- Nồng độ bilirubin toàn phần, bilirubin tự do trong máu.
- Thời gian đông cầm máu.
- Siêu âm gan và hệ thống đường mật.
Điều trị bệnh gan mật ở trẻ em
Điều trị nội khoa
- Truyền dịch giảm nồng độ bilirubin huyết tương.
- Liệu pháp chiếu đèn tăng bài tiết bilirubin qua nước tiểu.
- Phenobarbital tăng quá trình chuyển hóa bilirubin.
- Bổ sung men còn thiếu ở trẻ bị rối loạn chuyển hóa.
Điều trị ngoại khoa
- Phẫu thuật điều trị dị dạng bẩm sinh đường mật.
- Ghép gan nếu xơ gan nặng hoặc suy giảm chức năng gan trầm trọng.
Phòng ngừa bệnh gan mật ở trẻ em
Chế độ ăn uống lành mạnh
- Hạn chế thức ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ, đồ uống nhiều đường.
- Khuyến khích trẻ ăn nhiều rau, trái cây tươi.
- Đảm bảo cung cấp đầy đủ dưỡng chất cần thiết cho trẻ.
Lối sống khoa học
- Khuyến khích vận động, tập thể dục thể thao.
- Hạn chế lối sống ít vận động, ngồi một chỗ quá lâu.
Thận trọng trong sử dụng thuốc
- Tuân thủ đúng liều lượng và chỉ định của bác sĩ khi cho trẻ dùng thuốc.
- Tránh tự ý sử dụng thuốc không có chỉ dẫn của bác sĩ.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ
- Đưa trẻ đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bệnh lý gan mật.
- Tiêm ngừa đầy đủ vắc-xin phòng bệnh viêm gan virus.
Bệnh gan mật ở trẻ em là một vấn đề sức khỏe đáng quan tâm, đặc biệt khi các bệnh lý này thường liên quan đến rối loạn chuyển hóa di truyền hoặc các dị tật bẩm sinh. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời rất quan trọng để giảm thiểu nguy cơ biến chứng nặng nề. Ngoài ra, một chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh, thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ cũng sẽ giúp phòng ngừa hiệu quả bệnh gan mật ở trẻ em.