Ung thư gan: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phát hiện sớm
Ung thư gan là một trong những căn bệnh ung thư phổ biến và nguy hiểm nhất trên thế giới. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ung thư gan là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 3, chỉ sau ung thư phổi và ung thư dạ dày. Vì vậy, việc hiểu rõ về căn bệnh này, cũng như cách phát hiện sớm và điều trị kịp thời, là vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe.
Vai trò của gan trong cơ thể
Gan là cơ quan lớn nhất trong cơ thể, đóng vai trò quan trọng trong việc tiêu hóa thực phẩm, lọc các chất độc hại, và dự trữ năng lượng. Khi các tế bào gan bị ung thư hóa, gan sẽ không thể hoạt động đúng chức năng, dẫn đến các tác động có hại và nghiêm trọng đến cơ thể.
Nguyên nhân gây ung thư gan
Ung thư gan là căn bệnh phát sinh do các tế bào gan bị tổn thương và đột biến. Các tế bào này không ngừng phân chia và tăng sinh một cách mất kiểm soát, dần dần hình thành khối u ác tính. Theo thời gian, các tế bào ung thư có thể xâm lấn sang các mô và cơ quan lân cận khác trong cơ thể.
Một số nguyên nhân chính dẫn đến ung thư gan bao gồm:
1. Viêm gan virus B và C mãn tính: Đây là nguyên nhân hàng đầu gây ra ung thư gan, chiếm khoảng 75% số ca mới trong năm.
2. Lạm dụng rượu: Uống rượu quá mức trong thời gian dài có thể gây ra xơ gan, tăng nguy cơ ung thư gan.
3. Chất độc hóa học và khói độc: Tiếp xúc với một số chất độc như aflatoxin (một loại nấm mốc) và khói độc từ công nghiệp hoặc hút thuốc lá cũng là yếu tố nguy cơ.
4. Bệnh gan nhiễm mỡ: Tình trạng gan nhiễm mỡ mãn tính có thể dẫn đến xơ gan và ung thư gan.
5. Yếu tố di truyền: Một số đột biến gen có thể làm tăng nguy cơ ung thư gan.
Các giai đoạn của ung thư gan
Có nhiều hệ thống phân loại giai đoạn ung thư gan khác nhau. Hai hệ thống phổ biến nhất trên thế giới hiện nay là:
1. Hệ thống TNM: Dựa trên sự lây lan của tế bào ung thư gan, chia ung thư gan thành 4 giai đoạn:
- Giai đoạn I (giai đoạn đầu): Khối u đơn độc, chưa lan rộng.
- Giai đoạn II: Khối u lan ra các mô gan lân cận.
- Giai đoạn III (IIIA và IIIB): Khối u đã lan rộng ra các cơ quan hoặc mô xa hơn.
- Giai đoạn IV (IVA và IVB): Ung thư đã di căn xa, thường là đến phổi, xương, hoặc não.
2. Hệ thống BCLC (Barcelona Clinic Liver Cancer): Phân loại dựa trên các yếu tố như kích thước khối u, chức năng gan, và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.
Khi phát hiện ở giai đoạn sớm, tế bào ung thư chưa xâm lấn sang các cơ quan khác, điều trị sẽ mang lại cơ hội tốt cho người bệnh. Vì vậy, việc tầm soát ung thư gan định kỳ, ngay cả khi chưa có biểu hiện gì, là rất quan trọng.
Triệu chứng của ung thư gan
Ung thư gan ở giai đoạn đầu rất khó nhận biết, các khối u thường âm thầm phát triển. Đến khi khối u phát triển lớn, người bệnh mới biểu hiện triệu chứng. Các triệu chứng phổ biến của ung thư gan bao gồm:
1. Giai đoạn sớm:
- Sút cân
- Rối loạn tiêu hóa
- Đau hạ sườn phải
- Sốt nhẹ và đau khớp
2. Giai đoạn muộn:
- Sút cân nhanh
- Luôn cảm thấy mệt mỏi
- Rối loạn tiêu hóa trầm trọng
- Đau tức hạ sườn phải
- Gan to nhiều, có cục cứng
- Thay đổi màu da, lòng bàn tay
- Phù da, vàng da
- Xuất huyết dưới da và niêm mạc
Cách phát hiện sớm ung thư gan
Để phát hiện ung thư gan ở giai đoạn sớm, các bác sĩ khuyến cáo:
1. Khám sức khỏe định kỳ: Đây là cách tốt nhất để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường của gan.
2. Xét nghiệm máu: Kiểm tra nồng độ alpha-fetoprotein (AFP) trong máu, đây là một dấu ấn sinh học quan trọng của ung thư gan.
3. Siêu âm gan: Siêu âm là phương pháp không xâm lấn, giúp phát hiện sự hiện diện của khối u trong gan.
4. Chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc cộng hưởng từ (MRI): Cung cấp hình ảnh chi tiết về kích thước, vị trí và lan rộng của khối u.
5. Sinh thiết gan: Được thực hiện nếu các xét nghiệm trên chưa đủ để chẩn đoán chính xác.
Việc phát hiện sớm ung thư gan là rất quan trọng, giúp tăng cơ hội điều trị thành công và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Ung thư gan là một căn bệnh nghiêm trọng, nhưng có thể phòng ngừa và điều trị nếu phát hiện sớm. Bằng cách hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và cách phát hiện sớm, mọi người có thể tăng cơ hội sống sót và duy trì sức khỏe tốt. Hãy lắng nghe cơ thể, khám sức khỏe định kỳ và áp dụng lối sống lành mạnh để giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư gan.