Nguyên nhân gây bệnh gan nhiễm mỡ không phải ai cũng biết
Gan nhiễm mỡ là một bệnh lý ngày càng trở nên phổ biến trong xã hội hiện đại. Tình trạng này xảy ra khi lượng mỡ tích tụ quá mức trong tế bào gan, gây ảnh hưởng đến chức năng của cơ quan quan trọng này. Mặc dù được xem là lành tính ban đầu, nhưng nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể tiến triển thành các biến chứng nghiêm trọng như xơ gan hoặc ung thư gan.
Phần lớn bệnh nhân phát hiện bệnh gan nhiễm mỡ một cách tình cờ, thậm chí có người đã chuyển qua giai đoạn nặng mới bắt đầu đi khám và điều trị. Nguyên nhân chính là do căn bệnh này không có dấu hiệu và triệu chứng cụ thể, khiến nhiều người chủ quan, không để ý đến sự thay đổi của cơ thể.
Nhiều người thường nhầm tưởng rằng nguyên nhân duy nhất của bệnh gan nhiễm mỡ là do dư thừa chất béo trong cơ thể. Tuy nhiên, đây chỉ mới là một phần nguyên nhân, còn nhiều yếu tố khác dẫn đến căn bệnh này trong cuộc sống hiện đại.
Yếu tố di truyền
Sự tương tác của nhiều biến thể gen khác nhau có thể dẫn đến gan nhiễm mỡ. Đặc biệt, một biến thể di truyền được gọi là PNPLA3 I148M có liên quan đến sự phát triển của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, ngay cả khi không có biểu hiện của bệnh béo phì, tiểu đường, rối loạn lipid máu hoặc kháng insulin.
Tuy nhiên, không có nghĩa là nếu cơ thể chứa gen gây bệnh thì nhất định sẽ mắc bệnh. Ví dụ, biến thể gen PNPLA3 I148M sẽ chỉ dẫn đến sự tiến triển của bệnh khi kết hợp với các yếu tố khác như lạm dụng rượu, chế độ ăn uống không lành mạnh, tiêu thụ nhiều đường fructose, không hoạt động hoặc nhiễm virus.
Đây cũng là lý do giải thích tại sao bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu có xu hướng xuất hiện trong các nhóm thành viên gia đình.
Tăng mỡ trong máu
Gan nhiễm mỡ và máu nhiễm mỡ được coi là "đôi bạn đồng hành" thường xuất hiện cùng nhau do cùng là hệ quả của sự rối loạn chuyển hóa. Gan là nơi tiếp nhận và chuyển hóa lipid trong máu, nếu hàm lượng mỡ trong máu quá cao sẽ khiến gan làm việc quá tải và chậm trễ trong việc loại bỏ mỡ dư thừa ra khỏi cơ thể.
Rượu bia
Sử dụng đồ uống có cồn khiến enzym trong gan phải hoạt động với cường độ mạnh để nhanh chóng phân hủy và loại bỏ độc tố từ chất cồn ra khỏi cơ thể. Khi bạn uống rượu bia nhiều hơn mức mà gan có thể xử lý tốt, những thành phần bị gan bỏ sót sẽ tồn đọng lại bên trong cơ thể và khiến gan tổn thương. Ban đầu sẽ làm tăng chất béo trong gan, sau đó theo thời gian có thể dẫn đến viêm và tích tụ các mô sẹo.
Giảm cân quá mức
Khi cơ thể bị "bỏ đói" trong nhiều ngày, lượng đường trong máu sẽ giảm, buộc cơ thể phải phân giải mỡ để cung cấp năng lượng. Việc mỡ phân giải nhiều làm tăng lượng acid béo trong máu, khiến gan tích tụ mỡ.
Thiếu chất dinh dưỡng
Chế độ ăn uống nghèo nàn, thiếu những chất có vai trò chuyển hóa chất béo như protein, vitamin, muối vô cơ... sẽ khiến mỡ xấu tích tụ lại ở hầu hết các cơ quan nội tạng, đặc biệt là gan.
Tác dụng phụ của thuốc
Một số loại thuốc đặc trị các bệnh mạn tính như rối loạn nhịp tim, rối loạn lưỡng cực, đau nửa đầu... có thể gây ra tác dụng phụ, ảnh hưởng đến quá trình tổng hợp protein và chuyển hóa của lipoprotein, dẫn đến tình trạng gan bị nhiễm mỡ.
Như vậy, bên cạnh nguyên nhân phổ biến là dư thừa chất béo, còn nhiều yếu tố khác như di truyền, rối loạn chuyển hóa, lạm dụng rượu bia, giảm cân quá mức, thiếu chất dinh dưỡng và tác dụng phụ của thuốc cũng có thể dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ. Hiểu rõ các nguyên nhân này sẽ giúp chúng ta có cách phòng ngừa và điều trị bệnh hiệu quả hơn.