Bệnh gan tự miễn - Những điều cần biết và cách phòng tránh
Bệnh gan tự miễn là một bệnh lý viêm gan mạn tính khá phổ biến, đặc trưng bởi sự tăng globulin máu và xuất hiện các tự kháng thể trong máu. Bệnh gây ra tình trạng viêm nhiễm và làm tổn thương gan, nếu không được điều trị sớm có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như suy gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cơ bản về bệnh gan tự miễn, cách phòng tránh và điều trị.
Giới thiệu về bệnh gan tự miễn
Định nghĩa
Bệnh gan tự miễn (Autoimmune Hepatitis - AIH) là một loại bệnh viêm gan mạn tính đặc trưng bởi sự tăng globulin máu và xuất hiện các tự kháng thể trong máu. Các tự kháng thể này do hệ thống miễn dịch của cơ thể tự sinh ra và tấn công hủy hoại tế bào gan của chính bản thân người bệnh.
Nguyên nhân
Hiện nay, nguyên nhân cụ thể gây ra bệnh gan tự miễn vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng bệnh có liên quan đến yếu tố di truyền, virus, hóa chất, hormone và rối loạn hệ thống miễn dịch. Bệnh được coi như là một bệnh lý của hệ thống miễn dịch, hệ thống thường bảo vệ chúng ta chống lại nhiễm trùng từ vi khuẩn, virus và các mầm bệnh khác khi có kháng nguyên lạ xâm nhập cơ thể. Ở người mắc bệnh tự miễn, hệ thống miễn dịch sẽ sai lầm tấn công một hay nhiều phần của cơ thể như là một yếu tố ngoại lai, gây ra viêm cấp, mạn tính và có thể hủy hoại một hay nhiều cơ quan của cơ thể.
Triệu chứng và chẩn đoán bệnh gan tự miễn
Triệu chứng lâm sàng
Biểu hiện lâm sàng của bệnh viêm gan tự nhiễm thường đa dạng từ không có triệu chứng cho đến xơ gan, suy gan như những dấu hiệu sau:
- Mệt mỏi, gan to, vàng da, ngứa, phát ban, đau khớp, khó chịu ở bụng
- Xuất hiện mạch hình nhện hoặc các mạch máu xanh bất thường nổi trên da
- Rối loạn tiêu hóa: buồn nôn, nôn, chán ăn, mất cảm giác ngon miệng, nước tiểu đậm màu, phân bạc màu
- Gầy sút cân không nguyên nhân
- Đau tức hạ sườn phải
Triệu chứng cận lâm sàng
- Xét nghiệm: Tăng men gan, phosphatase kiềm, Tăng IgG
- Xét nghiệm miễn dịch định lượng nhiều loại kháng thể như: ANA, ASMA, AAA, AMA, ANCA, anti-DNA, anti-LKM 1/3, ALC1, SLA/LP...
Phân loại bệnh gan tự miễn
Bệnh gan tự miễn được chia làm 2 type và một thể không phát hiện tự kháng thể:
Type 1:
- Tự kháng thể ANA, ASMA (65%), AAA, AMA, SLA/LP (10-30%), anti DNA (25-35%), ANCA
Type 2:
- Tự kháng thể ANA, ASMA, LKM 1, ALC 1, SLA/LP (10-30%), LKM 3 (hiếm)
Viêm gan tự miễn không phát hiện tự kháng thể (20%)
Bệnh gan tự miễn có lây không?
Bệnh gan tự miễn không phải là bệnh lây nhiễm. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, ở cả nam và nữ giới, nhưng thường gặp nhiều hơn ở nữ giới sau 20 tuổi hoặc sau 50-60 tuổi.
Hệ thống miễn dịch của chúng ta sẽ phản ứng lại khi có tác nhân vi khuẩn, virus (kháng nguyên lạ) xâm nhập. Tuy nhiên, khi mắc bệnh tự miễn, hệ thống miễn dịch sẽ sai lầm tấn công các tế bào mô bình thường của cơ thể. Do bệnh liên quan đến yếu tố di truyền, virus, hóa chất, hormone và rối loạn hệ thống miễn dịch, nên bệnh gan tự miễn không phải là bệnh lây nhiễm.
Điều trị và phòng tránh bệnh gan tự miễn
Điều trị bệnh gan tự miễn
Hiện nay, chưa có phương pháp điều trị triệt để cho bệnh gan tự miễn. Tuy nhiên, có thể kiểm soát bệnh bằng các loại thuốc ức chế hệ thống miễn dịch như corticosteroid, azathioprine, cyclosporine, tacrolimus,... nhằm giảm thiểu các phản ứng viêm và hạn chế tổn thương gan.
Nếu bệnh được điều trị sớm và đúng cách, người bệnh có thể đạt được tình trạng ổn định, bệnh không tiến triển và gan có thể phục hồi chức năng bình thường.
Phòng tránh bệnh gan tự miễn
Mặc dù nguyên nhân cụ thể của bệnh gan tự miễn vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng một số biện pháp sau đây có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh:
- Duy trì lối sống lành mạnh: ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý, tránh căng thẳng kéo dài, không sử dụng rượu bia, thuốc lá và các chất gây nghiện khác.
- Tránh tiếp xúc với các hóa chất độc hại, khói bụi và các yếu tố gây ô nhiễm môi trường.
- Tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin để phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm có thể gây kích hoạt hệ thống miễn dịch.
- Đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ, cân đối, bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể.
- Thường xuyên tập thể dục, giữ tinh thần thoải mái, lạc quan.
Bệnh gan tự miễn là một bệnh lý mạn tính đặc trưng bởi tình trạng viêm tế bào gan, liên quan đến yếu tố di truyền và rối loạn hệ thống miễn dịch. Bệnh không phải là bệnh lây nhiễm, nhưng có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị và quản lý đúng cách. Việc duy trì lối sống lành mạnh, tránh các yếu tố gây ô nhiễm môi trường, đảm bảo dinh dưỡng cân đối và thường xuyên lập kế hoạch khám sức khỏe định kỳ là những biện pháp hữu ích để phòng ngừa và kiểm soát bệnh gan tự miễn.