4 lý do bệnh gan dễ bùng phát vào mùa đông và cách phòng ngừa hiệu quả
Trong cái lạnh giá của mùa đông, việc bùng phát và tái phát các bệnh về gan như gan nhiễm mỡ, viêm gan do rượu hay xơ gan trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Nhiệt độ xuống thấp, thời tiết lạnh và khô hanh tạo điều kiện thuận lợi để những căn bệnh này phát triển mạnh mẽ. Theo các chuyên gia y tế hàng đầu, có ít nhất 4 lý do chính khiến bệnh gan dễ bùng phát vào mùa đông. Hãy cùng tìm hiểu kỹ lưỡng về những nguyên nhân này và cách phòng ngừa hiệu quả nhất nhằm giữ gìn sức khỏe gan trong mùa lạnh ập đến.
Thay đổi chế độ ăn uống không phù hợp
Cái lạnh buốt của mùa đông khiến nhiều người có xu hướng thay đổi thói quen ăn uống so với mùa hè oi bức. Họ thường ưa chuộng các món ăn nóng như lẩu, món chiên rán, nướng và các món giàu calo, nhiều đạm và chất béo để giải cảm giác lạnh, giữ ấm cơ thể. Tuy nhiên, những thực phẩm này thường chứa lượng dầu mỡ khá cao. Ăn quá nhiều dầu mỡ sẽ dễ dàng gây ra tình trạng tích tụ mỡ trong gan.
Đây là một trong những nguyên nhân chính khiến bệnh gan bùng phát vào mùa đông. Những người bị suy giảm chức năng gan hoặc rối loạn chuyển hóa lipid rất dễ mắc các bệnh về gan như gan nhiễm mỡ, xơ gan hay ung thư gan. Chế độ ăn nhiều dầu mỡ sẽ khiến tình trạng bệnh của họ trầm trọng hơn, càng khó điều trị và phục hồi.
Bên cạnh đó, thói quen ăn uống nhiều đạm và ít chất xơ cũng có thể gây hậu quả xấu cho sức khỏe gan. Khi ăn nhiều protein, đặc biệt là protein động vật, gan phải làm việc vất vả để chuyển hóa và đào thải các chất cặn bã, gây áp lực cho hoạt động của gan. Trong khi đó, chất xơ lại rất quan trọng để hỗ trợ quá trình giải độc gan và giúp gan hoạt động tốt hơn.
Uống rượu, bia quá nhiều
Nhiều người có thói quen uống rượu, bia vào mùa đông với niềm tin rằng rượu sẽ giúp cơ thể ấm áp và tăng cường tuần hoàn máu. Họ thường ngồi cùng bạn bè, nhâm nhi rượu bia trong nhiều giờ liền để trò chuyện, giao lưu và giải trí. Trong mùa đông, nhu cầu sưởi ấm bằng rượu bia càng tăng cao hơn.
Tuy nhiên, uống rượu bia quá nhiều lại mang lại hậu quả ngược lại đối với sức khỏe, đặc biệt là gan. Gan là cơ quan chịu trách nhiệm chuyển hóa và đào thải rượu bia ra khỏi cơ thể. Nếu uống quá nhiều một lần, lượng rượu bia cần chuyển hóa sẽ vượt quá khả năng của gan, dẫn đến tình trạng tổn thương và làm suy giảm chức năng gan.
Những người đã mắc bệnh gan mãn tính như xơ gan, viêm gan virus thì càng dễ bị tái phát nặng nề khi tiếp tục uống rượu bia. Chất cồn trong rượu bia sẽ khiến quá trình viêm và tổn thương gan diễn ra mạnh mẽ hơn, gây hoại tử tế bào gan và dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.
Cảm xúc, tinh thần không ổn định
Trong mùa đông, khi vạn vật đều có xu hướng thiếu nước, khô héo, khí hậu khô hanh, nhiều người dễ bị ảnh hưởng về mặt tinh thần và cảm xúc. Họ thường xuyên bị xúc động, cáu gắt, nổi nóng, tâm trạng khó ở, tính khí thất thường. Trạng thái tinh thần không ổn định này sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe gan.
Gan là cơ quan điều khiển sự lưu thông của khí huyết trong cơ thể. Khi con người ở trong trạng thái tinh thần không tốt, khí của gan sẽ bị ứ đọng, không thể lưu thông thuận lợi, từ đó gây tổn thương gan.
Để duy trì tâm trạng tốt, tích cực hơn vào mùa đông, bạn nên cố gắng giữ sự tĩnh lặng trong tâm hồn, điềm đạm trong giao tiếp và cởi mở trong các mối quan hệ. Hãy dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn, tập luyện thể dục nhẹ nhàng, thực hành thiền định hoặc tham gia các hoạt động xã hội, giao lưu với bạn bè. Điều này sẽ giúp bạn có được điều kiện tâm lý ổn định, vui vẻ, thoải mái nhất, rất tốt cho sức khỏe của gan.
Dễ mắc các bệnh truyền nhiễm
Mùa đông là thời điểm có nguy cơ cao mắc các bệnh lây truyền qua đường hô hấp như cúm, viêm phổi, viêm họng... Khi các triệu chứng viêm đường hô hấp trên xuất hiện, nhiều người thường tự ý mua thuốc uống để điều trị tại nhà.
Tuy nhiên, hành động này có thể gây tổn hại không nhỏ cho sức khỏe gan. Một số loại thuốc kháng sinh, giảm đau hạ sốt có thể gây tổn thương gan nếu không sử dụng đúng cách và đúng liều lượng. Mặt khác, việc tự ý dùng thuốc mà không được chỉ dẫn và theo dõi của bác sĩ sẽ dễ dàng dẫn đến tình trạng quá liều, gây ra tổn thương gan do thuốc, tạo nguy hiểm nặng nề cho sức khỏe.
Ngoài ra, nếu không kiểm soát được tình trạng nhiễm trùng đường hô hấp trên, vi trùng có thể di chuyển đến gan theo đường máu, từ đó cũng có thể gây tổn thương cho gan. Đặc biệt, những người đã mắc bệnh gan mãn tính sẽ rất dễ bị tái phát và trở nặng hơn khi mắc các bệnh truyền nhiễm.
Để bảo vệ lá gan của mình vào mùa đông, bệnh nhân mắc bệnh gan cần lưu ý một số điểm sau:
- Giữ ấm cơ thể: Khi nhiệt độ xuống thấp, cần có biện pháp giữ ấm cơ thể vì bản thân người bệnh gan có sức đề kháng yếu. Một khi cái lạnh xâm nhập vào gan, bệnh sẽ dễ dàng tái phát. Hãy mặc đủ ấm, tránh tiếp xúc với môi trường lạnh quá lâu. Khi ngồi, nằm cần chú ý giữ ấm bụng và lưng để bảo vệ gan.
- Duy trì lịch sinh hoạt đều đặn và ngủ đủ giấc: Không nên thức khuya vì gan có chức năng lưu trữ máu và điều hòa lượng máu. Thời gian ngủ đủ giấc có thể làm tăng lượng máu của gan, giảm bớt áp lực cho gan và sửa chữa những tổn thương đang gặp phải. Bạn nên đi ngủ trước 11 giờ đêm và ngủ ít nhất 7-8 tiếng mỗi đêm.
- Tránh uống rượu bia triệt để: Rượu bia chắc chắn sẽ gây hại cho gan. Khi uống rượu bia, chất độc được chuyển hóa tiếp tục sẽ làm tổn thương tế bào gan và gây hoại tử tế bào gan. Những người đã mắc bệnh gan nên có ý thức rõ ràng về tác hại của rượu bia để sớm từ bỏ thói quen này.
- Ăn uống lành mạnh: Tránh ăn nhiều dầu mỡ, khi cơ thể hấp thụ quá nhiều chất béo sẽ không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động của gan mà còn gây ra bệnh gan do suy giảm chức năng gan. Hãy duy trì chế độ ăn uống nhẹ nhàng, thanh đạm, giàu rau xanh, trái cây tươi, đa dạng các loại ngũ cốc, hạn chế thịt đỏ, chế biến bằng phương pháp luộc, hấp. Tránh ăn thiên về một nhóm chất nào đó quá nhiều.
-Tăng cường chất xơ: Chất xơ quan trọng để giúp gan hoạt động tốt hơn, thải độc hiệu quả. Hãy bổ sung nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt, hạt dinh dưỡng để tăng lượng chất xơ trong khẩu phần ăn hằng ngày.
- Uống đủ nước: Việc bổ sung đủ nước sẽ giúp gan làm việc nhẹ nhàng hơn và thải độc hiệu quả. Bạn nên uống ít nhất 1,5-2 lít nước mỗi ngày (trừ trường hợp bị suy thận hoặc bệnh tim mạch).
- Điều trị bệnh tình kịp thời: Nếu phát hiện mình bị cảm hoặc mắc các bệnh đường hô hấp khác, không tự ý dùng thuốc mà nên đi khám kịp thời và có biện pháp xử lý đúng cùng với sự giúp đỡ của bác sĩ. Phải chú ý điều trị bệnh cảm lạnh đúng cách mà không gây hại cho gan.
Mùa đông là thời điểm nhạy cảm để bệnh gan dễ bùng phát và tái phát do nhiều nguyên nhân như thay đổi chế độ ăn uống không phù hợp, uống rượu bia quá nhiều, cảm xúc tinh thần không ổn định và dễ mắc các bệnh truyền nhiễm. Để phòng ngừa, bệnh nhân mắc bệnh gan cần đặc biệt cẩn trọng trong việc bảo vệ lá gan của mình. Họ cần giữ ấm cơ thể, duy trì lịch sinh hoạt đều đặn, tránh uống rượu bia hoàn toàn, ăn uống lành mạnh, bổ sung đủ chất xơ và nước, điều trị kịp thời bệnh tình mà không tự ý sử dụng thuốc. Bằng những biện pháp phòng ngừa hiệu quả này, người bệnh có thể giảm thiểu nguy cơ bùng phát và tái phát bệnh về gan vào mùa đông lạnh giá.