Viêm gan A - Nguyên nhân, đường lây truyền và cách phòng ngừa hiệu quả
Viêm gan A là bệnh truyền nhiễm phổ biến, gây ra bởi virus viêm gan A (HAV). HAV lây lan chủ yếu qua đường phân-miệng, khi ăn phải thực phẩm hoặc nước bị nhiễm virus. Virus viêm gan A có thể tồn tại rất lâu bên ngoài cơ thể người
Các cách lây truyền viêm gan A
Có 3 cách lây truyền viêm gan A chính:
- Ăn uống thức ăn, rau củ bị nhiễm virus do vệ sinh kém
- Sử dụng nguồn nước bị nhiễm virus viêm gan A
- Tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp (qua bàn tay) với phân, đờm, nước bọt... của người mang mầm bệnh
Ngoài ra, HAV cũng có thể lây qua đường tình dục, cho con bú hoặc qua máu. Tuy nhiên, các đường lây này khá hiếm gặp.
Những đối tượng có nguy cơ cao mắc viêm gan A
Một số đối tượng có nguy cơ lây nhiễm viêm gan A cao hơn bao gồm:
- Nhân viên y tế làm việc trong môi trường dễ phơi nhiễm với HAV
- Du khách đến từ vùng dịch
- Người sống chung nhà với bệnh nhân viêm gan A
- Người bị suy giảm miễn dịch, rối loạn đông máu
- Trẻ em ở những vùng dịch viêm gan A diễn ra thường xuyên
Thời gian virus viêm gan A tồn tại ngoài cơ thể người
- HAV có thể tồn tại trong thời gian dài ở ngoài cơ thể, tới hàng tháng trời nếu trong môi trường thuận lợi.
- Đặc biệt, virus viêm gan A có thể tồn tại trong nước hoặc thức ăn đông lạnh trong nhiều tháng mà vẫn giữ được hoạt tính.
- Tuy nhiên, HAV sẽ bị tiêu diệt nhanh chóng ở nhiệt độ cao. Nấu chín thức ăn hoặc đun sôi trong ít nhất 1 phút ở 85 độ C sẽ tiêu diệt hoàn toàn HAV.
Như vậy, viêm gan A có tính chất rất bền, có khả năng tồn tại và lây lan rộng rãi. Điều này giải thích tại sao viêm gan A thường xảy ra dịch.
Biến chứng của viêm gan A
Phần lớn trường hợp viêm gan A nhẹ, không để lại di chứng. Tuy nhiên, viêm gan A cũng có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm:
+ Viêm gan A cấp tính nặng: suy gan, hoại tử gan nặng cần ghép gan khẩn cấp
+ Tử vong do suy đa tạng nếu không được điều trị tích cực
Do đó, điều trị sớm có thể ngăn ngừa các biến chứng trên.
Cách điều trị viêm gan A
Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho viêm gan A cấp tính. Điều trị hỗ trợ bao gồm:
- Theo dõi chức năng gan, rối loạn đông máu
- Truyền dịch, điện giải để đảm bảo cân bằng nước và điện giải
- Điều trị triệu chứng như đau bụng, buồn nôn
Với viêm gan A nặng, bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ ở bệnh viện. Một số trường hợp phải can thiệp điều trị nâng đỡ như lọc máu, thở máy.
Cách phòng ngừa viêm gan A hiệu quả
Tiêm vắc xin là cách phòng ngừa viêm gan A hiệu quả và an toàn nhất. Hiện có các loại vắc xin viêm gan A bất hoạt, an toàn cho người từ 1 tuổi trở lên.
Vắc xin viêm gan A tiêm theo lịch 2 mũi cách nhau ít nhất 6 tháng. Sau tiêm đủ liều, vắc xin sẽ bảo vệ cơ thể trước HAV trong thời gian ít nhất 10 năm.
Ngoài ra, mọi người cũng nên thường xuyên rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, nguồn nước uống để phòng lây nhiễm viêm gan A.