Vắc xin viêm gan A - Các trường hợp nên hoãn tiêm
Viêm gan A là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus viêm gan A gây ra. Theo thống kê mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới WHO năm 2020, cứ năm người trên thế giới thì có một người từng mắc bệnh viêm gan A ít nhất một lần trong đời. Do vậy, viêm gan A được xem là một vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng quan tâm.
Viêm gan A lây lan chủ yếu qua đường tiêu hóa, khi tiếp xúc trực tiếp với phân, nước tiểu người bệnh hoặc gián tiếp qua nguồn nước, thực phẩm bị nhiễm bẩn. Vì thế, bệnh dễ lây lan nhanh chóng tại các khu vực vệ sinh môi trường kém, đặc biệt là những nơi đông dân cư, thiếu nước sạch.
Sau khi nhiễm virus viêm gan A, thời gian ủ bệnh kéo dài 15-50 ngày. Các triệu chứng điển hình của bệnh gồm sốt, mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, nôn, đau bụng, tiêu chảy, da và mắt vàng, nước tiểu sẫm màu, phân đen hoặc trắng bạc. Viêm gan A có thể tiến triển thành viêm gan cấp tính hoặc mạn tính, xơ gan, ung thư gan. Đặc biệt ở trẻ em dưới 5 tuổi, người mắc bệnh về gan, suy giảm miễn dịch,... nguy cơ biến chứng và tử vong do viêm gan A càng cao.
May mắn thay, việc phòng ngừa viêm gan A hiện nay đã trở nên khá đơn giản nhờ sự ra đời của vắc-xin. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới WHO và Bộ Y tế Việt Nam, mọi trẻ em đều cần được tiêm phòng viêm gan A, đặc biệt là những ai sống trong vùng có dịch. Bên cạnh đó, người lớn tuổi cũng nên tiêm phòng để tránh lây nhiễm, nhất là những người làm việc trong lĩnh vực y tế, du lịch, ăn uống... có nguy cơ cao phơi nhiễm với virus.
Có 2 loại vắc-xin phòng viêm gan A phổ biến hiện nay là Havrix và Vaqta. Các loại vắc-xin này cho hiệu quả bảo vệ lên tới 95% sau khi tiêm đủ 2 mũi cách nhau 6-12 tháng. Do đó, việc tiêm phòng theo đúng lịch là vô cùng quan trọng. Sau khi tiêm vắc-xin, hệ miễn dịch của cơ thể sẽ tạo ra các kháng thể chống lại virus viêm gan A giúp bảo vệ cơ thể không bị lây nhiễm.
Khi nào nên hoãn tiêm phòng viêm gan A?
Dù vắc-xin viêm gan A được đánh giá là an toàn, nhưng trong một số ít trường hợp vẫn có nguy cơ xảy ra tác dụng phụ hoặc biến chứng nếu tiêm không đúng lúc. Do đó, chuyên gia khuyến cáo nên hoãn tiêm phòng viêm gan A nếu thuộc các trường hợp sau:
- Người có tiền sử dị ứng với thành phần của vắc-xin: Một số loại vắc-xin viêm gan A có chứa nhôm hydroxit, neomycin hoặc các chất bảo quản như 2-phenoxyethanol. Vì vậy, những người có tiền sử phản vệ với các thành phần này cần thông báo cho bác sĩ biết trước khi quyết định tiêm phòng.
- Người đang mắc các bệnh cấp tính hoặc sốt: Khi cơ thể đang chống chọi với căn bệnh nào đó, hệ miễn dịch bị suy giảm. Lúc này nếu tiêm vắc-xin, cơ thể khó đáp ứng và khả năng xảy ra biến chứng sẽ cao hơn. Do đó, nếu đang sốt hoặc mới ốm dậy cần hoãn tiêm ít nhất 1-2 tuần cho tới khi sức khỏe ổn định trở lại.
- Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú: Các nghiên cứu lâm sàng cho thấy vắc-xin viêm gan A vẫn an toàn đối với phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ. Tuy nhiên, vì sức khỏe của thai nhi và trẻ sơ sinh còn non yếu, bác sĩ có thể khuyên hoãn tiêm để đảm bảo an toàn tối đa.
Ngoài các trường hợp trên, bất cứ ai sau khi tiêm mũi vắc-xin viêm gan A đầu tiên mà có phản ứng dị ứng nặng như sốc phản vệ, khó thở, phù nề quanh mặt và cổ cũng sẽ được khuyến cáo không nên tiêm tiếp mũi thứ 2.
Nhìn chung, vắc-xin vẫn được đánh giá là phương pháp dự phòng viêm gan A hiệu quả và an toàn nhất. Ngay cả khi đã từng mắc bệnh, bạn vẫn nên tiêm phòng để tránh tái nhiễm lại lần thứ 2.
Tuy nhiên, để đảm bảo sức khỏe, người đi tiêm cũng cần lưu ý một số trường hợp đặc biệt cần hoãn tiêm như trên. Nếu có bất kỳ thắc mắc gì về vắc-xin, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn, hướng dẫn cụ thể. Chỉ khi tiêm đúng cách và đủ liều, vắc-xin mới phát huy được tác dụng phòng bệnh tối ưu cho bản thân và cộng đồng.