Thói quen thức khuya và những hệ quả tới gan mà bạn cần biết
Người hiện đại thường thiếu thời gian nghỉ ngơi do làm việc kéo dài, sử dụng thiết bị điện tử quá mức buộc phải thức khuya. Tuy nhiên, thói quen này có thể gây tổn hại đến gan, một cơ quan quan trọng trong cơ thể chúng ta.
Gan là cơ quan lớn nhất trong cơ thể, đóng vai trò thiết yếu trong việc điều tiết chức năng trao đổi chất, lọc máu, tổng hợp protein, dự trữ glycogen và vitamin... Do vậy, việc bảo vệ gan khỏe mạnh là vô cùng cần thiết.
Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại ngày nay, người dân thường xuyên phải đối mặt với áp lực công việc, dẫn tới tình trạng thức khuya, thiếu ngủ trở nên phổ biến. Thói quen này không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe tinh thần mà còn tiềm ẩn những nguy cơ nghiêm trọng tới chức năng gan, đặc biệt là đối với những người có tiền sử bệnh lý về gan.
Vậy thức khuya có thể gây hại cho gan như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Sự thay đổi sinh lý tự nhiên khi thức khuya
Theo đông y, gan được xem là bộ phận lưu trữ và điều chỉnh các chức năng của máu. Khi cơ thể đang trong trạng thái yên tĩnh, lượng máu nhiều hơn được đưa về gan và lưu trữ tại đây. Ngược lại, khi vận động hay làm việc, máu được lưu thông từ gan ra ngoài để đảm bảo nhu cầu của cơ thể.
Bình thường, buổi tối từ 23h đến 1h sáng là thời điểm hệ thống sinh học của cơ thể bắt đầu nghỉ ngơi. Gan tập trung vào nhiệm vụ thải chất độc và các chất thải khác dư thừa đã được cơ thể hấp thụ trong ngày. Sau đó, từ 1-3h sáng, túi mật hoạt động mạnh để tiêu hóa chất béo và cholesterol.
Như vậy, quãng thời gian này vô cùng quan trọng đối với gan để thực hiện các nhiệm vụ chuyển hóa và thải độc. Do đó, việc duy trì trạng thái ngủ sâu vào khoảng thời gian trên là cần thiết để gan có thể hồi phục và tái tạo.
Thức khuya ảnh hưởng đến chức năng làm sạch của gan
Khi thức khuya, chúng ta tạo ra một sự xáo trộn với đồng hồ sinh học của cơ thể. Gan không còn hoạt động hiệu quả trong giai đoạn nghỉ ngơi và hồi phục nữa. Điều này khiến quá trình thải chất độc và thực hiện các nhiệm vụ sinh lý khác của nó bị ảnh hưởng.
Hơn nữa, việc thiếu ngủ kéo dài cũng khiến gan gặp khó khăn khi thực hiện những nhiệm vụ trên do khả năng miễn dịch bị tổn thương. Chính vì vậy, mức độ thuốc độc, chất thải tích tụ không ngừng tăng lên. Quá trình này tạo ra các chất trung gian phản ứng khác nhau (như ROS) rất nguy hại cho tế bào gan.
Tăng nguy cơ xơ gan và ung thư gan
Khi không được đào thải, các độc tố sẽ gây stress oxy hóa, kích thích quá trình viêm nhiễm ở gan. Tình trạng viêm kéo dài, mãn tính có thể dẫn tới xơ hóa tổ chức gan và gây ra các bệnh lý như xơ gan hay ung thư gan.
Mặt khác, thức khuya cũng làm tăng nguy cơ tích tụ chất béo trong gan, dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ. Khi đó, quá trình ôxy hóa chất béo bị rối loạn, tạo thành các sản phẩm phụ độc hại như malondialdehyde (MDA), làm tổn thương tế bào gan và thúc đẩy quá trình xơ hóa.
Làm trầm trọng thêm bệnh lý gan sẵn có
Đối với những người đã mắc các bệnh về gan như viêm gan, gan nhiễm mỡ, thức khuya càng trở nên nguy hiểm hơn. Sự thiếu hụt máu lưu thông đến gan do thiếu ngủ khiến khả năng tái tạo và phục hồi của tế bào gan bị suy giảm.
Ví dụ, với bệnh nhân viêm gan B mãn tính, tế bào gan đã bị tổn thương nặng và càng khó phục hồi hơn khi thiếu máu và oxy. Ngoài ra còn có nguy cơ biến chứng thành xơ gan hay ung thư biểu mô tế bào gan do sự kích thích mãn tính của virus.
Như vậy, việc thức khuya thường xuyên có thể gây ra những tác động xấu tới chức năng gan. Cụ thể, nó làm gián đoạn nhịp sinh học, ảnh hưởng đến khả năng thải độc và tiêu hóa của gan. Đồng thời, thức khuya cũng gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về gan như xơ gan, ung thư gan hay tình trạng gan nhiễm mỡ.
Do đó, để bảo vệ sức khỏe gan, mọi người cần có ý thức đi ngủ sớm trước 23h và ngủ đủ giấc ít nhất 6-8 tiếng mỗi ngày. Đặc biệt quan trọng đối với những bệnh nhân gan mạn tính. Hy vọng bài viết đã cung cấp những thông tin hữu ích về vấn đề này.