Hôn mê gan - Các triệu chứng, nguyên nhân và phương pháp phòng ngừa
Hôn mê gan là một hội chứng lâm sàng nghiêm trọng, đe dọa tính mạng, xảy ra ở bệnh nhân mắc bệnh gan mạn tính. Bệnh làm suy giảm chức năng gan, dẫn đến tích tụ các chất độc trong cơ thể, đặc biệt là não bộ. Khi đó, não bị tổn thương và bệnh nhân có nguy cơ cao bị mất ý thức, rơi vào tình trạng hôn mê.
Hôn mê gan có thể tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Do đó, việc nhận biết sớm các triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng tránh là vô cùng quan trọng.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về hôn mê gan thông qua các nội dung:
Hôn mê gan là gì?
Hôn mê gan còn được gọi là bệnh não gan, là một hội chứng lâm sàng nguy hiểm. Bệnh xảy ra ở bệnh nhân mắc bệnh gan mạn tính, khi gan bị tổn thương nặng nề dẫn đến mất khả năng thải độc tố ra khỏi cơ thể.
Khi độc tố như amoniac tích tụ nhiều trong máu, chúng sẽ đi lên não gây tổn thương. Lúc này, bệnh nhân sẽ có các triệu chứng thần kinh, có thể dẫn đến hôn mê và tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
Có 2 dạng hôn mê gan:
- Cấp tính: Bệnh phát triển nhanh từ bệnh gan nặng cấp tính.
- Mạn tính: Bệnh kéo dài, có thể tái phát nhiều lần.
Theo phân độ của Tây y, hôn mê gan được chia làm 5 giai đoạn dựa trên mức độ nghiêm trọng của triệu chứng.
Triệu chứng của hôn mê gan
Ở giai đoạn đầu, triệu chứng của bệnh khá mơ hồ, dễ nhầm lẫn với một số bệnh thông thường khác. Khi bệnh chuyển nặng, các dấu hiệu sẽ rõ ràng hơn. Người bệnh có thể gặp các triệu chứng sau:
- Mệt mỏi, uể oải, lờ đờ, khó tập trung.
- Giảm thời gian chú ý, mất ngủ, ngủ lịm.
- Run tay chân, đổ mồ hôi, lo âu, kích động.
- Nhầm lẫn, mất phương hướng về thời gian, không gian.
- Khó khăn trong giao tiếp, nói sảng.
- Các cơn co giật cục bộ hoặc toàn thân.
- Mất ý thức, hôn mê.
Nhìn chung, các biểu hiện thần kinh chiếm tỷ lệ cao trong hội chứng này. Vì vậy, bệnh nhân cần được theo dõi sát sao, nhằm phát hiện bất thường kịp thời.
Những ai có nguy cơ mắc hôn mê gan?
Mọi người đều có thể mắc hôn mê gan, tuy nhiên nhóm có nguy cơ cao bao gồm:
- Người bị bệnh gan mạn (xơ gan, viêm gan virus..)
- Người nghiện rượu kéo dài
- Bệnh nhân hôn mê, gây mê điều trị
- Phụ nữ mang thai
- Trẻ em bị nhiễm độc, viêm gan
Ngoài ra, một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh gồm suy thận, xuất huyết tiêu hóa, táo bón, thiếu oxy máu, dùng thuốc an thần..
Khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào về thần kinh, người bệnh cần đến bệnh viện khám ngay để được can thiệp y tế sớm.
Ảnh hưởng của hôn mê gan đối với sức khỏe
Khi mắc hôn mê gan, bệnh nhân sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Cụ thể:
- Suy giảm chức năng não bộ: Não bị thiếu oxy và dồn nén bởi các chất độc, dẫn tới tổn thương não ngày càng nặng. Lúc này, người bệnh sẽ mất dần khả năng điều khiển cơ thể, suy giảm trí nhớ, tư duy.
- Rối loạn thần kinh vận động: Co giật, run, liệt, tê cứng chi dưới.. khiến bệnh nhân khó khăn trong sinh hoạt, di chuyển.
- Mất ý thức, hôn mê: Não bị tổn thương nặng nề sẽ dẫn tới hôn mê sâu, nguy cơ tử vong cao nếu không được cấp cứu kịp thời.
Nói chung, hôn mê gan ảnh hưởng lớn tới thần kinh và não bộ. Nếu không được kiểm soát, bệnh có thể để lại di chứng nặng nề hoặc tử vong.
Nguyên nhân gây ra hôn mê gan
Nguyên nhân chủ yếu gây hôn mê gan là do bệnh lý gan, làm tổn thương gan và mất khả năng thải độc của gan. Cụ thể:
Nguyên nhân hôn mê gan cấp tính
- Viêm gan virus (viêm gan A, B, C..)
- Viêm gan do rượu, hóa chất độc hại.
- Hội chứng Reye ở trẻ em (hiếm gặp)
- Suy gan giai đoạn cuối
Nguyên nhân hôn mê gan mạn tính
- Tái phát nhiều lần ở người bị xơ gan, gan bị tổn thương nặng nề.
- Bệnh kéo dài không đáp ứng điều trị, để lại di chứng thần kinh.
Ngoài bệnh lý về gan, một số nguyên nhân khác cũng có thể dẫn đến hôn mê gan như nhiễm trùng nặng, thận suy, dùng thuốc gây ức chế thần kinh...
Do đó, việc bảo vệ sức khỏe gan và phòng ngừa các bệnh lý gan là điều vô cùng quan trọng.
Phương pháp chẩn đoán và điều trị
Để chẩn đoán hôn mê gan, bác sĩ sẽ dựa vào kết quả các xét nghiệm sau:
- Xét nghiệm máu, chức năng gan để đánh giá mức độ tổn thương gan.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI), điện não đồ (EEG) kiểm tra hoạt động não bộ.
- Các xét nghiệm khác tùy theo tình trạng bệnh nhân.
Điều trị hôn mê gan tập trung vào các mục tiêu:
- Kiểm soát nhiễm trùng nếu có bằng kháng sinh.
- Thuốc hỗ trợ giải độc gan và thải độc qua đường tiêu hóa (thuốc nhuận tràng, acid amin, L-ornithine L-Aspartate...)
- Điều trị triệu chứng thần kinh: chống co giật, an thần..
- Hỗ trợ hô hấp khi suy hô hấp (oxy, máy thở)
- Ghép gan khi bệnh nhân suy gan giai đoạn cuối.
Lời khuyên chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng
Đối với người mắc hôn mê gan, việc tuân thủ chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng khoa học có vai trò quan trọng trong quá trình điều trị bệnh. Cụ thể:
- Chế độ sinh hoạt: Ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng, tập luyện thể dục nhẹ nhàng, khám bệnh định kỳ.
- Chế độ dinh dưỡng:
+ Giảm lượng đạm (thịt, cá, trứng..) để không quá tải cho gan.
+ Hạn chế đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, đồ uống có cồn.
+ Bổ sung nhiều rau xanh, hoa quả tươi để cung cấp vitamin, khoáng chất.
+ Uống đủ nước 2-3 lít mỗi ngày.
Cách phòng tránh hiệu quả
Để phòng ngừa nguy cơ mắc hôn mê gan, mọi người cần lưu ý:
- Không sử dụng rượu bia, chất kích thích.
- Tiêm phòng đầy đủ các loại viêm gan virus.
- Duy trì cân nặng cơ thể
- Không dùng chung kim tiêm, đồ dùng cá nhân với người khác.
- Thực hiện tốt vệ sinh an toàn thực phẩm, ăn chín uống sôi.
- Khám sức khỏe định kỳ, tầm soát gan mỗi 6 tháng - 1 năm, nhất là với người có tiền sử bệnh gan.
- Khi có dấu hiệu bất thường về sức khỏe, cần đến bệnh viện khám kịp thời.
Như vậy, hôn mê gan là hội chứng nguy hiểm, đe dọa tính mạng người bệnh. Do đó, việc nắm rõ các thông tin về bệnh để phòng tránh cũng như phát hiện sớm triệu chứng là vô cùng quan trọng. Hy vọng qua bài viết, mọi người có thể nâng cao nhận thức về căn bệnh này.