Bệnh gan nhiễm mỡ – 5 nguyên nhân bất ngờ ít biết
Gan nhiễm mỡ đang ngày càng trở nên phổ biến trong xã hội hiện đại, đặc biệt là ở những nước đang phát triển như Việt Nam. Theo thống kê, tỷ lệ mắc bệnh gan nhiễm mỡ ở nước ta đã tăng gấp đôi so với 10 năm trước, với khoảng 20-30% dân số bị ảnh hưởng.
Mặc dù vậy, phần lớn người dân vẫn chưa thực sự hiểu rõ về căn bệnh này. Họ thường cho rằng nguyên nhân duy nhất dẫn đến gan nhiễm mỡ là do thừa cân, béo phì. Điều đó không hoàn toàn sai nhưng chỉ mới là một phần sự thật.
Thực tế, bên cạnh chế độ dinh dưỡng không lành mạnh thì còn rất nhiều những “thủ phạm” khác là nguyên nhân khiến gan bị tích mỡ, nhưng ít người biết đến. Dưới đây là 5 nguyên nhân gây ra bệnh gan nhiễm mỡ mà bạn cần lưu ý
Yếu tố di truyền
Theo các nghiên cứu, sự tương tác phức tạp giữa nhiều biến thể gen khác nhau có thể dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ. Trong đó, biến thể PNPLA3 I148M là một trong những nguyên nhân di truyền phổ biến nhất liên quan mật thiết đến gan nhiễm mỡ không do rượu.
Cụ thể, biến thể PNPLA3 I148M chỉ gây hại khi kết hợp với những yếu tố khác như chế độ ăn uống, lối sống không lành mạnh, lạm dụng rượu bia, tiêu thụ nhiều đường fructose hoặc bị nhiễm vi rút như viêm gan virus C.
Chính vì lý do đó mà con cái có mẹ hoặc cha mắc gan nhiễm mỡ sẽ dễ dàng hơn hẳn trở thành “cơ thể lý tưởng” để bệnh bùng phát, đặc biệt nếu vốn đã sở hữu gen "đột biến" này.
Tăng mỡ trong máu
Gan nhiễm mỡ và máu nhiễm mỡ thường song hành với nhau bởi cả hai đều do rối loạn chuyển hóa acid béo gây ra.
Bình thường, gan có chức năng loại bỏ acid béo và triglyceride ra khỏi máu. Tuy nhiên khi hàm lượng lipid, chất béo trong máu quá cao thì gan sẽ bị quá tải, dẫn tới hiện tượng lipid tích tụ trong tế bào gan. Từ đây, bệnh gan nhiễm mỡ sẽ bắt đầu hình thành và phát triển.
Chính vì vậy, những người có tình trạng máu nhiễm mỡ sẽ dễ bị gan nhiễm mỡ hơn những người có lipid máu bình thường.
Lạm dụng rượu bia
Uống rượu bia vượt quá khả năng phân giải của gan sẽ khiến gan bị tổn thương. Khi đó, gan buộc phải kích hoạt tăng tốc quá trình chuyển hóa và thải chất cồn ra ngoài cơ thể. Sự vận động mạnh mẽ này sẽ sinh nhiệt, gây stress cho gan và góp phần làm tăng mỡ ở gan lên cao.
Theo thời gian, tình trạng tích tụ mỡ trong gan càng trầm trọng hơn sẽ dễ gây viêm và hình thành các mô sẹo khó đảo ngược. Đây chính là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới bệnh xơ gan về sau.
Giảm cân quá mức
Giảm cân là việc tốt nhưng giảm cân quá nhanh, quá mức lại không có lợi cho sức khỏe, đặc biệt đối với gan. Lý do là khi cơ thể bị giảm quá nhiều calo cung cấp sẽ buộc phải đốt cháy nguồn dự trữ mỡ tích lũy để lấy năng lượng.
Điều này dẫn tới tăng mạnh acid béo giải phóng ra máu, quá tải cho gan và khiến mỡ dư thừa tích tụ lại trong gan thay vì bị đốt cháy triệt để.
Ngoài ra, cơ thể cũng sẽ thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết khác như protein, vitamin, muối khoáng... càng khiến gan hoạt động kém hiệu quả và gan nhiễm mỡ càng trở nên trầm trọng.
Tác dụng phụ của thuốc
Một vài loại thuốc điều trị bệnh mạn tính như tim, tâm thần phân liệt, đau nửa đầu... có chứa hoạt chất gây rối loạn quá trình tổng hợp protein và chuyển hóa chất béo. Do đó, sử dụng lâu dài những loại thuốc này cũng là một nguyên nhân tiềm ẩn gây nên bệnh gan nhiễm mỡ.
Như vậy, có thể thấy bên cạnh những nguyên nhân đã được biết đến rộng rãi thì gan nhiễm mỡ còn do rất nhiều yếu tố khác gây nên, đa phần người dân ít ai lưu tâm tới.
Do đó, muốn phòng tránh bệnh cần phải chú ý điều chỉnh toàn bộ lối sống và thói quen sinh hoạt cho lành mạnh, chứ không chỉ đơn thuần giảm cân. Bên cạnh đó, nên đi khám định kỳ để phát hiện bệnh sớm cũng giúp hạn chế được nhiều biến chứng nặng nề có thể xảy ra.