Hiểu rõ 4 giai đoạn tiến triển của bệnh viêm gan C
Viêm gan C là một bệnh lý gan mật nghiêm trọng do virus viêm gan C (HCV) gây ra. Đây là căn bệnh có khả năng tiến triển qua nhiều giai đoạn từ nhẹ đến nặng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc nắm rõ diễn biến của bệnh qua từng giai đoạn sẽ giúp người bệnh chủ động theo dõi, kiểm soát tình trạng bệnh hiệu quả, đồng thời áp dụng các biện pháp điều trị phù hợp để ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng hơn.
Giai đoạn viêm gan C cấp tính
Đây là giai đoạn đầu tiên khi virus HCV mới xâm nhập và bắt đầu gây tổn thương cho tế bào gan. Giai đoạn này thường kéo dài trong vòng 6 tháng. Trong khoảng thời gian này, cơ thể sẽ có phản ứng miễn dịch nhằm chống lại virus xâm nhập. Khoảng 20% người nhiễm virus sẽ có khả năng đào thải hoàn toàn virus ra khỏi cơ thể nhờ hệ miễn dịch khỏe mạnh, do đó sẽ khỏi bệnh. Còn lại 80% người bệnh không thể tự đào thải virus sẽ tiếp tục tiến triển sang giai đoạn kế tiếp.
Ở giai đoạn viêm gan C cấp tính, khoảng 30% bệnh nhân sẽ có biểu hiện lâm sàng từ nhẹ đến nặng sau khoảng 7-8 tuần nhiễm virus. Các triệu chứng thường gặp như:
- Triệu chứng giống cảm cúm: sốt nhẹ, mệt mỏi, ớn lạnh, nhức đầu, đau cơ, đau nhức xương khớp.
- Rối loạn tiêu hóa: chán ăn, ăn không ngon miệng, buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy.
- Vàng da, vàng mắt (biểu hiện viêm gan).
- Nổi mẩn ngứa, rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ.
Tuy nhiên, phần lớn các triệu chứng này đều nhẹ, chỉ kéo dài từ 6-8 tuần rồi sẽ tự khỏi nếu cơ thể đào thải được virus. Một số trường hợp bệnh nhân không hề có bất kỳ triệu chứng nào trong giai đoạn này.
Giai đoạn viêm gan C mạn tính
Nếu ở giai đoạn đầu không thể đào thải được virus, bệnh sẽ tiến triển sang giai đoạn viêm gan C mạn tính. Giai đoạn này xảy ra khi virus HCV không bị loại bỏ mà tiếp tục sinh sôi, phá hủy tế bào gan. Người bệnh sẽ mang virus HCV suốt đời nếu không được điều trị đúng cách. Virus sẽ tiếp tục gây tổn thương cho gan, khiến các tế bào gan bị viêm và hoại tử dần dần.
Trong giai đoạn viêm gan C mạn tính, mặc dù tế bào gan đã bị tổn thương nhưng nhờ khả năng phục hồi tái tạo tế bào của gan nên đa số người bệnh (khoảng 94%) sẽ không có bất kỳ triệu chứng lâm sàng nào. Chỉ khoảng 6% bệnh nhân mới có một số triệu chứng sau đây:
- Cơ thể mệt mỏi, sút cân, kém tập trung
- Sốt nhẹ vào xế chiều
- Rối loạn tiêu hóa như chán ăn, ăn không ngon miệng, đầy bụng, khó tiêu
- Đau nhức khớp xương vào buổi sáng
- Ngứa da, rụng tóc, tăng nhãn áp
Nếu không được điều trị tích cực, bệnh có thể tiếp tục tiến triển sang giai đoạn 3 – giai đoạn viêm và bắt đầu hình thành các sẹo gan.
Giai đoạn viêm và hình thành sẹo gan (xơ gan)
Đây là giai đoạn đánh dấu bệnh viêm gan C đã chuyển biến trầm trọng hơn. Mức độ tổn thương gan đã nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe người bệnh.
Ở giai đoạn này, lượng virus HCV trong cơ thể ở mức cao và chúng vẫn tiếp tục nhân lên. Tế bào gan bị viêm mạn tính nặng nề, nếu không được kiểm soát virus, phục hồi chức năng gan kịp thời thì các tế bào gan sẽ bị thoái hóa cấu trúc. Lúc này, khả năng tái tạo của tế bào gan bị suy giảm đáng kể, dẫn đến hình thành các tế bào gan dạng nốt xơ. Đây chính là nguyên nhân hình thành và phát triển xơ gan.
Ở giai đoạn này, các triệu chứng bệnh sẽ bắt đầu rõ rệt hơn so với giai đoạn viêm gan C mạn tính. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:
- Đau tức vùng gan (hạ sườn phải), đau bụng dai dẳng, khó chịu
- Chán ăn, ăn không ngon miệng, sụt cân nhanh
- Buồn nôn, nôn ra máu cục
- Da và mắt vàng, ngứa toàn thân
- Mệt mỏi, suy nhược cơ thể
- Phù chân tay, tích tụ dịch ở bụng
- Đau nhức cơ, xương khớp
- Bứt rứt tâm lý, trầm cảm
- Rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ
Nếu không được can thiệp điều trị kịp thời, bệnh sẽ tiếp tục tiến triển đến giai đoạn xơ gan, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
Giai đoạn xơ gan
Theo các chuyên gia gan mật, có khoảng 20% người bị viêm gan C mạn tính sẽ biến chứng sang giai đoạn xơ gan và một nửa trong số đó có nguy cơ tiến triển đến xơ gan giai đoạn cuối hoặc ung thư gan.
Đây là giai đoạn cuối và nghiêm trọng nhất của bệnh viêm gan C. Ở giai đoạn này, cấu trúc tổ chức gan đã bị thay đổi hoàn toàn. Bề mặt gan trở nên cứng, dai và không đàn hồi do có nhiều sẹo xơ hình thành. Tế bào gan bị tổn thương nặng nề, chức năng gan bị suy giảm trầm trọng. Lúc này, bệnh nhân có thể gặp phải nhiều biến chứng nguy hiểm như:
- Xơ gan cổ trướng: Gan to cứng làm tăng áp lực trong gan, gây ra tình trạng tràn dịch màng bụng, bụng trướng to.
- Hôn mêgan: Não bị tổn thương do chất độc không được gan lọc ra khỏi cơ thể, gây ngủ gà, lơ mơ, hôn mê.
- Giãn tĩnh mạch thực quản: Các tĩnh mạch xung quanh thực quản bị giãn to, dễ bị vỡ gây xuất huyết ồ ạt.
- Ung thư gan: Mô xơ gan có nguy cơ cao dẫn đến ung thư biểu mô tế bào gan, một dạng ung thư gan rất khó điều trị.
Ngoài ra, người bệnh còn có thể gặp nhiều triệu chứng khác như: sụt cân nhiều, chán ăn, đầy hơi khó tiêu, nôn ra máu, phù nề chân tay, vàng da và mắt, tăng nhãn áp, rối loạn kinh nguyệt, rụng tóc, tê bì tay chân...
Để tránh đến giai đoạn viêm gan C tiến triển nặng như xơ gan hay ung thư gan, người bệnh cần được phát hiện sớm và điều trị đúng đắn, kịp thời ngay từ những giai đoạn đầu. Việc tuân thủ đầy đủ phác đồ điều trị là rất quan trọng để kiểm soát bệnh hiệu quả, ngăn ngừa mọi biến chứng nguy hiểm xảy ra.
Viêm gan C là bệnh lý gan mật nghiêm trọng, tiến triển qua 4 giai đoạn từ nhẹ đến nặng nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách. Giai đoạn cuối cùng là xơ gan, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như hôn mê gan, giãn tĩnh mạch thực quản, ung thư gan... đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh. Vì vậy, việc nâng cao nhận thức, chủ động sàng lọc và điều trị viêm gan C đúng đắn ngay từ những giai đoạn ban đầu là vô cùng quan trọng để kiểm soát bệnh kịp thời, ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng, tránh gây ra các biến chứng đáng tiếc.