Hướng dẫn toàn diện về nguyên nhân và cách phòng ngừa men gan cao
Gan là cơ quan quan trọng nhất trong cơ thể, thực hiện hơn 500 chức năng sống còn như chuyển hóa, lưu trữ, giải độc và thanh lọc máu. Tuy nhiên, gan cũng dễ bị tổn thương bởi các yếu tố từ bên trong và bên ngoài, dẫn đến tình trạng men gan cao – một dấu hiệu cảnh báo về sức khỏe gan. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu kỹ lưỡng về nguyên nhân gây ra men gan cao và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
Vai trò của gan và khái niệm men gan
Vai trò không thể thiếu của gan trong cơ thể
- Chuyển hóa carbohydrate, protein và chất béo
- Lưu trữ vitamin và khoáng chất
- Giải độc chất và chất thải
- Sản xuất mật để tiêu hóa chất béo
- Điều hòa lượng đường trong máu
- Tạo ra các yếu tố đông máu
Khái niệm men gan
- Men gan là các enzym được sản xuất bởi tế bào gan
- Khi tế bào gan bị tổn thương, men gan sẽ tràn ra máu
- Nồng độ men gan cao trong máu là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý về gan
Nguyên nhân gây ra men gan cao
Viêm gan virus
- Viêm gan A: Lây qua đường ăn uống, vệ sinh kém
- Viêm gan B: Lây qua đường máu, quan hệ tình dục, truyền vertical
- Viêm gan C: Chủ yếu lây qua đường máu
- Viêm gan D: Chỉ xảy ra khi đã mắc viêm gan B
- Viêm gan E: Lây qua đường phân-miệng, nước bẩn
Xơ gan
- Tình trạng tổ chức xơ hóa thay thế tế bào gan
- Nguyên nhân: viêm gan virus, lạm dụng rượu, bệnh tự miễn
Gan nhiễm độc
- Rượu: Uống quá nhiều rượu gây tổn thương tế bào gan
- Thuốc: Thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau, thuốc hạ sốt
- Hóa chất: Chì, thủy ngân, kim loại nặng trong môi trường
Bệnh tự miễn
- Hệ miễn dịch tấn công tế bào gan lành mạnh
- Viêm gan tự miễn, xơ gan biliary nguyên phát
Ung thư gan
- U ác tính làm tổn thương và phá hủy tế bào gan
- Nguyên nhân: viêm gan virus, lạm dụng rượu, aflatoxin
Gan nhiễm mỡ
- Tích tụ mỡ thừa trong tế bào gan
- Nguyên nhân: thừa cân, béo phì, đái tháo đường, lạm dụng rượu
Triệu chứng của men gan cao
Giai đoạn đầu
- Mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn
- Triệu chứng không đặc hiệu, dễ bỏ qua
Khi tình trạng nặng hơn
- Vàng da, vàng mắt (do tích tụ bilirubin)
- Đau hạ sườn phải (vùng gan)
- Phân nhạt màu, nước tiểu sẫm màu
- Sụt cân không rõ nguyên nhân
- Các dấu hiệu suy gan như xơ gan, ung thư gan
Cách phòng ngừa men gan cao
Ăn uống khoa học
- Tăng cường vitamin B1, B2, B5, B6, B7, B9 từ:
+ Mạch nha, giá, đậu, lạc, rau xanh, hoa quả tươi
+ Hạt kê, đậu nành, trứng, sữa
- Kiêng rượu, bia và đồ uống có cồn
- Hạn chế thức ăn chiên rán, chất béo bão hòa, đồ ngọt
Tập luyện thể dục thể thao
- Các bài tập vừa sức: đi bộ, chạy bộ, bơi lội, đạp xe
- Tập 30-60 phút/ngày, ít nhất 3 lần/tuần
- Giúp kiểm soát cân nặng, tăng cường tuần hoàn máu
Uống đủ nước
- Uống 2 - 2,5 lít nước mỗi ngày
- Chia làm nhiều lần, mỗi lần 150-200ml
- Giúp thải độc tố hiệu quả, cải thiện hoạt động gan
Tránh lây nhiễm
- Không dùng chung bàn chải đánh răng, dao cạo râu
- Tránh quan hệ tình dục không an toàn
- Tiêm phòng vắc xin viêm gan B cho trẻ em và người lớn
Khám sức khỏe định kỳ
- Khám và xét nghiệm máu định kỳ 6 tháng - 1 năm
- Đặc biệt cần thiết nếu có người thân mắc bệnh gan
Tránh lạm dụng thuốc
- Tuân thủ chỉ định của bác sĩ về liều lượng và thời gian
- Hạn chế thuốc có độc tính cao với gan như thuốc kháng sinh, giảm đau…
- Dùng thuốc đúng chỉ định, không tự ý dừng điều trị
Giữ tinh thần lạc quan
- Căng thẳng, stress kéo dài làm tăng gánh nặng cho gan
- Duy trì tâm lý thoải mái, vui vẻ, tránh lo lắng quá mức
Với vai trò quan trọng của gan trong cơ thể, chúng ta cần đặc biệt chú trọng đến việc phòng ngừa tình trạng men gan cao. Bằng cách điều chỉnh chế độ ăn uống, lối sống lành mạnh, tránh lây nhiễm và lạm dụng thuốc, bạn có thể bảo vệ gan khỏi tổn thương và duy trì hoạt động bình thường. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy đến gặp bác sĩ ngay để được tư vấn và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.