Bệnh gan do rượu: Nguy cơ và biến chứng cần lưu ý
Lạm dụng rượu bia là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra tổn thương gan nghiêm trọng. Gan là cơ quan có khả năng tái tạo, nhưng việc lọc rượu liên tục sẽ làm chết một số tế bào gan, dần dần giảm khả năng phục hồi của gan. Bệnh gan liên quan đến rượu (ARLD) có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Vì vậy, hiểu rõ về bệnh và nguy cơ của nó là rất quan trọng để phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe gan.
Bệnh gan liên quan đến rượu (ARLD) là gì?
Bệnh gan do rượu là tổn thương gan do lạm dụng rượu trong thời gian dài. Có hai hình thức lạm dụng rượu gây ra ARLD:
- Uống một lượng lớn rượu trong khoảng thời gian ngắn có thể gây ra bệnh gan nhiễm mỡ và viêm gan do rượu (ít gặp).
- Uống rượu nhiều hơn mức khuyến cáo trong thời gian dài có thể dẫn đến viêm gan, xơ gan và các bệnh gan liên quan đến rượu nghiêm trọng hơn.
Đáng lưu ý là ARLD thường không gây ra triệu chứng rõ ràng cho đến khi gan đã bị tổn thương nặng.
Dấu hiệu của bệnh gan do rượu
Giai đoạn ban đầu, bệnh gan do rượu có thể chỉ biểu hiện qua các triệu chứng không đặc hiệu như:
- Đau bụng
- Ăn không ngon miệng
- Mệt mỏi
- Cảm giác không khỏe
- Tiêu chảy
Khi gan bị tổn thương nghiêm trọng hơn, các triệu chứng rõ ràng và nặng nề hơn sẽ xuất hiện, bao gồm:
- Vàng da và vàng mắt
- Sưng ở chân, mắt cá và bàn chân do tích tụ chất lỏng
- Sưng bụng do tích tụ chất lỏng (cổ trướng)
- Da ngứa nặng
- Đầu ngón tay và móng tay bị cong bất thường
- Lòng bàn tay đỏ
- Giảm cân mất kiểm soát
- Yếu và mất cơ
- Trí nhớ suy giảm, nhầm lẫn
- Khó ngủ và thay đổi tính cách do tích tụ chất độc trong não
- Nôn ra máu
- Chảy máu và bầm tím dễ dàng (như chảy máu cam thường xuyên, chảy máu nướu răng)
Biến chứng của bệnh gan liên quan đến rượu
Một số biến chứng nghiêm trọng có thể phát triển nếu mắc bệnh gan do rượu, bao gồm:
Tăng áp lực cửa
Tăng áp lực cửa là biến chứng phổ biến của bệnh xơ gan và viêm gan do rượu. Nó xảy ra khi áp lực máu bên trong gan tăng đến mức nghiêm trọng do sẹo hóa làm cản trở dòng chảy của máu.
Để đối phó với tình trạng này, máu phải tìm đường vòng qua các mạch máu nhỏ hơn. Những mạch máu này không được thiết kế để vận chuyển máu nên dễ bị giãn và suy yếu (giãn tĩnh mạch). Nếu áp lực quá cao, tĩnh mạch có thể bị tách ra và gây chảy máu nghiêm trọng, thậm chí nôn ra máu và đi đại tiện có màu tối giống màu nhựa đường.
Giãn tĩnh mạch có thể được điều trị bằng cách sử dụng ống nội soi để xác định vị trí và sau đó dùng nẹp để cố định lại.
Cổ trướng
Tăng áp lực cửa cũng có thể dẫn đến tích tụ chất lỏng trong bụng và xung quanh ruột, gọi là cổ trướng. Ban đầu, cổ trướng có thể được điều trị bằng thuốc lợi tiểu. Nhưng nếu tình trạng nghiêm trọng hơn, sẽ cần sử dụng thủ thuật chích hút để thoát dịch ra ngoài.
Nguy cơ của cổ trướng là nhiễm trùng trong chất lỏng (viêm phúc mạc do vi khuẩn tự phát), một biến chứng nặng có liên quan đến tăng nguy cơ suy thận và tử vong.
Bệnh não gan
Khi gan không thể loại bỏ độc tố ra khỏi máu do viêm gan hoặc xơ gan, mức độ độc tố trong máu sẽ tăng lên gây ra bệnh não gan. Các triệu chứng của bệnh bao gồm: kích động, hoang mang, mất phương hướng, cơ bắp cứng, run cơ, khó nói và hôn mê trong trường hợp nặng.
Bệnh não gan có thể phải nhập viện để hỗ trợ các chức năng cơ thể và sử dụng thuốc để loại bỏ độc tố khỏi máu.
Nhiễm trùng
Tổn thương gan có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng hơn, đặc biệt là nhiễm trùng tiết niệu và nhiễm trùng đường hô hấp như viêm phổi.
Ung thư gan
Tổn thương gan do uống rượu trong nhiều năm có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư gan. Ước tính 3-5% số người mắc bệnh xơ gan sẽ phát triển thành ung thư gan mỗi năm.
Để phòng ngừa bệnh gan do rượu và các biến chứng nguy hiểm của nó, cách tốt nhất là không sử dụng tất cả các loại rượu, bia. Nếu thấy có dấu hiệu bất thường, cần gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị sớm. Đối với những người nghiện rượu, họ nên được hỗ trợ cai nghiện để cải thiện tình trạng bệnh.
Lạm dụng rượu bia là nguyên nhân hàng đầu gây ra tổn thương gan nghiêm trọng và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như tăng áp lực cửa, cổ trướng, bệnh não gan, nhiễm trùng và ung thư gan. Mặc dù gan có khả năng tái tạo, nhưng lọc rượu liên tục sẽ làm giảm dần khả năng này, dẫn đến tình trạng bệnh gan do rượu (ARLD). Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe gan, điều quan trọng nhất là không lạm dụng rượu bia và có lối sống lành mạnh. Nếu có dấu hiệu bất thường, cần gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị sớm, tránh biến chứng nghiêm trọng và đảm bảo sức khỏe tốt nhất.