Viêm gan B lây qua đường nào? Cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả
Viêm gan B là một bệnh lý nguy hiểm, có khả năng dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, suy gan và ung thư gan. Hiểu rõ về tính chất lây lan của viêm gan B là điều vô cùng quan trọng để có thể áp dụng các biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về cách viêm gan B lây truyền, các biện pháp điều trị khi bị nhiễm bệnh, và những gì cần làm để ngăn ngừa sự lây lan của viêm gan B.
Viêm gan B có lây không?
Viêm gan B là bệnh nhiễm trùng do virus viêm gan B (HBV) gây ra. Virus này có thể tồn tại trong máu, nước bọt, dịch âm đạo và các chất tiết khác của cơ thể người bệnh. Mặc dù virus HBV được tìm thấy trong nước bọt, nhưng hôn hít hay dùng chung đồ dùng cá nhân thông thường không phải là đường lây truyền viêm gan B.
Thực tế, virus HBV có khả năng lây lan rất nhanh từ người bệnh sang người khác nếu có tiếp xúc gần gũi. Tốc độ lây truyền của virus HBV được ước tính nhanh hơn từ 50 đến 100 lần so với virus HIV. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), virus viêm gan B có thể tồn tại trong môi trường ít nhất 7 ngày. Với những người chưa được tiêm phòng vaccine ngừa viêm gan B, khoảng thời gian ủ bệnh có thể kéo dài từ 30 đến 180 ngày sau khi virus HBV xâm nhập vào cơ thể.
Trong khoảng 30 - 60 ngày sau khi phơi nhiễm, các xét nghiệm như HBsAg có thể phát hiện được sự tồn tại của virus HBV trong cơ thể người bệnh. Viêm gan B có khả năng tiến triển thành bệnh mạn tính, đặc biệt đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bị nhiễm từ mẹ. Vì vậy, hiểu rõ viêm gan B lây qua đường nào để có biện pháp phòng ngừa phù hợp là điều vô cùng quan trọng.
Bệnh viêm gan B lây qua đường nào?
Mặc dù virus HBV có thể tìm thấy trong các chất tiết của cơ thể người bệnh, nhưng các đường lây truyền chính của viêm gan B bao gồm:
Lây truyền từ mẹ sang con
Viêm gan B có thể lây truyền từ mẹ sang con trong ba giai đoạn khác nhau của thai kỳ:
- Giai đoạn mang thai: Tỷ lệ lây nhiễm từ mẹ sang thai nhi ở giai đoạn này rất thấp, chỉ khoảng 2%, do mẹ và thai nhi được ngăn cách bởi nhau thai.
- Giai đoạn chuyển dạ và sinh con: Lúc này, tử cung co thắt, kéo theo các mạch máu quanh nhau thai cũng co thắt, khiến trẻ sơ sinh tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc dịch âm đạo của mẹ. Tỷ lệ lây nhiễm ở giai đoạn này có thể lên đến 90%.
- Giai đoạn cho con bú: Nồng độ virus HBV trong sữa mẹ khá thấp, nên tỷ lệ lây nhiễm hầu như rất thấp, đặc biệt là đối với trẻ đã được tiêm phòng vaccine và HBIG đầy đủ sau sinh.
Tiếp xúc với máu nhiễm virus HBV
Máu là đường lây lan chính của viêm gan B. Người bị nhiễm viêm gan B thường có nồng độ virus HBV trong máu khá cao. Bất kỳ ai tiếp xúc với máu của người có kết quả xét nghiệm dương tính với viêm gan B đều có nguy cơ cao bị nhiễm bệnh. Điều này có thể xảy ra trong các trường hợp như phẫu thuật, hiến máu, khám răng, xăm hình, hoặc bất cứ hoạt động nào có khả năng tiếp xúc với máu của người khác.
Quan hệ tình dục không an toàn
Viêm gan B có thể lây truyền qua tiếp xúc với tinh dịch và dịch tiết âm đạo của người bị nhiễm bệnh trong quá trình quan hệ tình dục. Theo thống kê, 3 trong 10 trường hợp mắc viêm gan B là do lây truyền qua đường tình dục. Vì vậy, việc sử dụng bao cao su và thực hiện các biện pháp quan hệ tình dục an toàn là rất quan trọng trong việc phòng ngừa lây nhiễm viêm gan B.
Tiếp xúc với các dịch tiết nhiễm virus HBV
Mặc dù nguy cơ thấp hơn so với tiếp xúc với máu, nhưng viêm gan B vẫn có thể lây lan qua tiếp xúc với các dịch tiết khác của người bị nhiễm bệnh như nước bọt, dịch niệu đạo, và dịch âm đạo.
Chăm sóc y tế không an toàn
Trong môi trường chăm sóc y tế, viêm gan B có thể lây lan nếu không tuân thủ các biện pháp an toàn tiêu chuẩn như sử dụng kim tiêm không được khử trùng hoặc không đảm bảo vệ sinh khi tiêm phòng ngừa.
Dùng chung kim tiêm hoặc đồ cá nhân
Chia sẻ hoặc tái sử dụng kim tiêm là cách nguy hiểm để lây lan virus viêm gan B. Dùng chung đồ dùng cá nhân như bàn chải đánh răng, bấm móng tay, dao cạo râu có thể chứa máu hoặc dịch tiết của người bị nhiễm bệnh cũng gia tăng nguy cơ lây nhiễm.
Điều trị viêm gan B
Điều trị viêm gan B phụ thuộc vào giai đoạn của bệnh. Trong vòng 12 tiếng sau khi tiếp xúc với virus HBV, việc tiêm huyết thanh miễn dịch có thể giúp ngăn chặn sự xâm nhập của virus. Nếu không được tiêm huyết thanh kịp thời, người tiếp xúc có thể mắc bệnh viêm gan B.
Giai đoạn viêm gan B cấp tính
Trong trường hợp viêm gan B ở giai đoạn cấp tính, thường không cần điều trị đặc biệt và bệnh có thể tự khỏi. Người bệnh cần duy trì chế độ ăn uống cân đối, đủ chất dinh dưỡng, nghỉ ngơi và sinh hoạt điều độ. Trong thời gian này, người bệnh cũng cần hạn chế tiếp xúc gần gũi với những người xung quanh để tránh lây nhiễm virus.
Giai đoạn viêm gan B mạn tính
Khi viêm gan B tiến triển thành bệnh mạn tính, mục tiêu của việc điều trị là giảm nguy cơ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như xơ gan và ung thư gan, cũng như ngăn ngừa lây lan cho người khác. Việc sử dụng thuốc giúp điều hòa miễn dịch và thuốc kháng virus có thể được chỉ định để giúp kiểm soát bệnh. Người bệnh có thể phải dùng thuốc trong nhiều năm hoặc thậm chí suốt đời. Nếu gan bị virus hủy hoại nghiêm trọng, phẫu thuật ghép gan có thể được xem xét cho người bệnh.
Phòng ngừa lây nhiễm viêm gan B
Để phòng ngừa lây nhiễm viêm gan B, các biện pháp sau đây rất quan trọng:
Tiêm phòng vaccine viêm gan B
Tiêm phòng vaccine là biện pháp chủ động phòng ngừa viêm gan B hiệu quả nhất. Vaccine viêm gan B có khả năng bảo vệ cơ thể chống lại virus HBV cao đến 95%. Việc tiêm phòng đầy đủ theo phác đồ là điều kiện cần thiết để cơ thể luôn được bảo vệ tốt nhất.
Tuân thủ các biện pháp an toàn trong y tế và sinh hoạt
- Sử dụng găng tay bảo hộ và rửa tay bằng xà phòng sau khi tiếp xúc với máu hoặc dịch tiết cơ thể.
- Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục.
- Bảo vệ cẩn thận các vết thương và làm sạch vết máu bằng cồn hoặc dung dịch sát khuẩn khi bị chảy máu.
- Tránh sử dụng chung các vật dụng sắc nhọn như dao cạo râu, bàn chải đánh răng, bấm móng tay.
- Khi đi tiêm phòng viêm gan B, phẫu thuật, xăm, cần đảm bảo sử dụng kim mới và đã được vô trùng.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ
Đi khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn, bao gồm cả viêm gan B, và cho phép điều trị kịp thời, ngăn ngừa các biến chứng.
Viêm gan B là bệnh lý nguy hiểm, có khả năng lây lan nhanh và dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, bệnh viêm gan B hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu chúng ta hiểu rõ về cách lây truyền của nó và áp dụng các biện pháp phù hợp. Hãy thường xuyên tiêm phòng vaccine, tuân thủ các biện pháp an toàn trong y tế và sinh hoạt, và đi khám sức khỏe định kỳ để bảo vệ bản thân và người thân khỏi nguy cơ lây nhiễm viêm gan B. Với sự phòng ngừa và điều trị đúng đắn, chúng ta có thể kiểm soát được bệnh viêm gan B và giảm thiểu các nguy cơ nghiêm trọng từ bệnh lý này.