Nang gan là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh
Nang gan là tình trạng hình thành các khối u nhỏ chứa chất lỏng hay không chứa gì trong gan. Hầu hết các nang gan là lành tính, song một số ít có thể ác tính do ung thư di căn. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nang gan bao gồm nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng và cách phòng ngừa hiệu quả.
Nang gan là gì?
Nang gan là tình trạng hình thành những khối u chứa chất lỏng hay rỗng ruột trong gan. Theo định nghĩa, nang gan phải có đường kính trên 1cm. Những khối u nhỏ hơn được gọi là u nang.
Các nang gan có thể xuất phát từ tế bào gan, mạch máu nuôi gan hoặc đường dẫn mật trong gan. Có hai loại nang gan chính là nang đường mật và nang mạch máu:
- Nang đường mật: Hình thành do tắc nghẽn đường mật gây giãn nang và hình thành nang chứa dịch mật. Đây là loại nang gan thường gặp nhất.
- Nang mạch máu: Xuất hiện do các túi phình động mạch nuôi gan bị vỡ. Loại nang này thường chứa máu đông.
Ngoài ra còn gặp một số loại nang gan hiếm gặp khác như nang tủy, nang dịch tuỷ, nang lympho, nang lao...
Nguyên nhân gây nang gan
Một số nguyên nhân thường gặp gây ra nang gan bao gồm:
- Nhiễm ký sinh trùng sán lá gan: Sán lá gan có thể xâm nhập vào cơ thể qua thức ăn, nước uống bị nhiễm bẩn và gây ra các nang. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất ở các nước đang phát triển.
- Nhiễm lao: Vi khuẩn lao có thể di căn đến gan từ phổi hoặc các cơ quan khác và hình thành các khối u lao.
- Do di truyền hoặc bẩm sinh: Một số người có thể bị di truyền gen gây nang gan hoặc do dị tật bẩm sinh ở gan, đường mật.
- Ung thư di căn: Một số bệnh ung thư như ung thư phổi, đại tràng có thể di căn đến gan và hình thành nang.
- Viêm: Các bệnh viêm như viêm đường mật, viêm gan virus kéo dài có thể dẫn tới hình thành nang.
- Chấn thương: Chấn thương vùng gan làm tổn thương mạch máu và hình thành nang máu.
Triệu chứng của bệnh nang gan
- Nang nhỏ dưới 4cm thường không gây triệu chứng và được phát hiện tình cờ qua các xét nghiệm.
- Nang lớn trên 6cm có thể gây đau hạ sườn phải, trướng bụng, buồn nôn, nôn, rối loạn tiêu hóa, sụt cân.
- Nang lớn có thể làm tắc đường mật gây vàng da, vàng mắt, phân sạm màu do mật trào ngược lên.
- Biến chứng xuất huyết trong nang gây đau dữ dội và có thể gây thiếu máu, sốc do mất máu.
- Nhiễm trùng nang từ vi khuẩn hoặc ký sinh trùng gây sốt cao, rét run, đau vùng gan, suy kiệt.
Biến chứng của bệnh nang gan
Một số biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra với bệnh nang gan lớn bao gồm:
- Xuất huyết: Nang bị vỡ gây chảy máu trong ổ bụng hoặc vào nang. Xuất huyết nặng có thể gây sốc mất máu và tử vong.
- Nhiễm trùng: Vi khuẩn xâm nhập vào nang gây viêm nhiễm nặng kèm theo sốt cao, suy kiệt. Nếu không điều trị kịp thời có thể tử vong.
- Áp xe gan: Nhiễm trùng lan rộng ra các tổ chức xung quanh nang gây áp xe gan, suy gan cấp và nguy cơ tử vong cao nếu không điều trị.
- Tắc mật: Nang chèn ép đường mật gây tắc dòng chảy mật, dẫn tới vàng da, vàng mắt.
- Xoắn nang: xảy ra ở các nang có cuống dài, làm cắt đứt nguồn máu nuôi nang, gây hoại tử và viêm nhiễm nang.
- Ung thư hóa nang: Mặc dù hiếm gặp, một số nang gan có thể trở nên ác tính và hình thành ung thư.
Cách chẩn đoán nang gan
Các xét nghiệm và kỹ thuật chụp hình hỗ trợ chẩn đoán nang gan bao gồm:
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm các enzyme gan như ALT, AST, bilirubin, albumin... giúp phát hiện tổn thương hoặc suy giảm chức năng gan do nang chèn ép.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT Scan) ổ bụng: Cho hình ảnh rõ nét nhất về vị trí, kích thước, mức độ và tính chất của nang gan.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Giúp phân biệt được nang chứa máu hay dịch.
- Siêu âm ổ bụng: Phát hiện nang gan nhưng khó phân biệt bản chất lành tính hay ác tính.
- Xét nghiệm mô bệnh học nếu cần thiết: Xác định chính xác bản chất lành tính hay ác tính của nang.
Cách phòng tránh nang gan
Một số biện pháp phòng tránh hiệu quả nhất để ngừa nang gan là:
- Giữ vệ sinh, đặc biệt là rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh để ngừa nhiễm ký sinh trùng.
- Uống nước đun sôi để tránh nhiễm sán lá gan.
- Sử dụng nhà vệ sinh hợp vệ sinh, xử lý phân đúng cách để ngừa lây nhiễm.
- Kiểm soát bệnh nhiễm khuẩn phổi tốt để ngăn ngừa viêm phổi hoặc lao phổi di căn sang gan.
- Khám sức khỏe định kỳ 6-12 tháng một lần để phát hiện sớm nếu có nang gan.
- Kiêng rượu bia, không sử dụng các chất ma túy, steroid tổng hợp.
- Tiêm phòng viêm gan virus đầy đủ.
Như vậy, nang gan là các khối u chứa chất lỏng hoặc không chứa gì trong gan. Hầu hết các nang gan là lành tính, song cũng có thể gặp nang ác tính do ung thư di căn. Việc điều trị nang gan phụ thuộc vào nguyên nhân, kích thước và triệu chứng lâm sàng của bệnh nhân. Hy vọng bài viết đã cung cấp những thông tin hữu ích để bạn có cái nhìn tổng quan hơn về bệnh nang gan.