Lưu ý khi sử dụng thuốc hạ sốt cho người bệnh gan
Paracetamol và thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAIDs) là 2 nhóm thuốc thường được sử dụng nhiều nhất để hạ thân nhiệt người bệnh khi có triệu chứng sốt. Các thuốc này đều được chuyển hóa chủ yếu ở gan trước khi đào thải ra ngoài cơ thể.
Ở những người bệnh có tình trạng suy giảm chức năng gan, quá trình chuyển hóa và thải trừ các thuốc hạ sốt bị ảnh hưởng. Điều này có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện các tác dụng phụ không mong muốn khi sử dụng nhóm thuốc này.
Vì vậy, bài viết sẽ tổng hợp một số lưu ý quan trọng cần biết khi sử dụng thuốc hạ sốt cho người bệnh có bệnh lý về gan. Điều này nhằm mục đích đảm bảo hiệu quả điều trị đồng thời hạn chế tối đa nguy cơ xuất hiện các tác dụng phụ nguy hiểm.
Ưu tiên các biện pháp hạ sốt không dùng thuốc
Người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp sau để hạ thân nhiệt cũng như làm giảm bớt các triệu chứng khó chịu do cơn sốt gây ra:
- Lau chườm cơ thể bằng khăn ấm, ưu tiên các vị trí như nách, bẹn. Việc làm này sẽ giúp cơ thể thoát mồ hôi, qua đó làm mát cơ thể một cách tự nhiên.
- Mặc quần áo thoáng mát, nhẹ nhàng, tránh quần áo dày.
- Uống đủ nước như nước lọc, nước hoa quả để bù đắp lượng nước bị mất do mồ hôi ra nhiều. Tuy nhiên chú ý không uống quá nhiều có thể gây rối loạn điện giải.
- Có thể dùng dung dịch Oresol để bù nước và điện giải cho cơ thể.
Nhìn chung, sốt trong phạm vi bình thường (dưới 38,5 độ C) lại có lợi cho cơ thể để chống lại bệnh tật. Do đó, chỉ khi nào sốt cao hơn mức này mới cân nhắc đến việc sử dụng thuốc để can thiệp.
Chỉ sử dụng thuốc hạ sốt khi thân nhiệt ≥ 38,5 độ C
Theo khuyến cáo, người bệnh chỉ nên sử dụng thuốc hạ sốt khi thân nhiệt đạt mức bằng hoặc cao hơn 38,5 độ C. Đây được xem là ngưỡng nhiệt độ gây ra các tác động xấu cho cơ thể như mất nước nghiêm trọng, rối loạn điện giải, co giật hoặc thậm chí là sốc nhiệt.
Ở nhiệt độ thấp hơn, sốt thực chất mang lại nhiều lợi ích cho cơ thể như:
- Kích thích hệ miễn dịch hoạt động mạnh mẽ hơn để chống lại các tác nhân gây bệnh.
- Làm chậm quá trình nhân lên của vi khuẩn, virus.
- Làm tăng tốc độ phản ứng của các tế bào miễn dịch.
Do đó, chỉ khi nào sốt quá cao mới cần can thiệp bằng thuốc. Còn nếu ở mức độ vừa phải sẽ có lợi cho quá trình điều trị bệnh.
Lựa chọn thuốc hạ sốt phù hợp
Các nhóm thuốc thường được sử dụng để hạ sốt bao gồm paracetamol và NSAIDs. Tùy theo tình trạng bệnh lý gan mà sẽ có những lựa chọn thuốc khác nhau như sau:
Paracetamol
- Ưu điểm: là thuốc được lựa chọn đầu tay để hạ sốt cho người bệnh. Paracetamol ít gây kích ứng đường tiêu hóa, an toàn hơn so với NSAIDs.
- Nhược điểm: vẫn có nguy cơ gây tổn thương gan nếu sử dụng quá liều, đặc biệt ở người bệnh gan mạn tính.
- Liều dùng:
+ Người bệnh bình thường: 4000mg/ngày.
+ Người bệnh có bệnh lý về gan: 2000mg/ngày.
Cần chú ý không sử dụng đồng thời nhiều loại thuốc chứa paracetamol để tránh vượt quá liều cho phép.
NSAIDs
- Ưu điểm: hiệu quả trong việc hạ sốt và giảm đau.
- Nhược điểm: dễ gây kích ứng đường tiêu hóa, có nguy cơ gây xuất huyết tiêu hóa ở người bệnh gan. Một số NSAIDs còn có thể làm trầm trọng thêm tình trạng giữ nước, phù nề ở bệnh nhân xơ gan.
- Liều dùng:
+ Ibuprofen: không quá 3200mg/ngày.
+ Aspirin: không quá 4000mg/ngày.
Nhìn chung, đối với người bệnh mắc bệnh gan mạn tính tiến triển hoặc xơ gan thì nên tránh dùng NSAIDs. Thay vào đó có thể dùng paracetamol với liều thấp hơn so với người bình thường.
Theo dõi đáp ứng và xử trí kịp thời biến chứng
Trong quá trình sử dụng thuốc hạ sốt, người bệnh cần được theo dõi sát sao để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
Một số biểu hiện cần lưu ý gồm:
- Xuất huyết tiêu hóa: nôn ra máu, đi ngoài phân đen hoặc sống mũi.
- Vàng da, vàng mắt: do tổn thương gan.
- Phù, giữ nước: do suy giảm chức năng thận hoặc gan.
- Mất nước, rối loạn điện giải: do sốt cao kéo dài.
Khi xuất hiện bất cứ dấu hiệu bất thường nào, cần ngừng thuốc và đưa người bệnh đi khám ngay lập tức. Tùy theo mức độ, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm cận lâm sàng để đánh giá chức năng gan, thận và có phác đồ điều trị thích hợp.
Ngoài ra, sốt kéo dài trên 3 ngày không rõ nguyên nhân cũng cần được thăm khám để tìm ra căn nguyên. Đặc biệt nếu kèm theo các biểu hiện bất thường khác thì càng cần sớm khám để tránh biến chứng nguy hiểm.
Người bệnh có suy giảm chức năng gan khi sử dụng thuốc hạ sốt đòi hỏi phải đặc biệt thận trọng. Một số lưu ý quan trọng gồm:
- Ưu tiên các biện pháp hạ sốt tự nhiên, không dùng thuốc.
- Chỉ sử dụng thuốc khi sốt trên 38,5 độ C.
- Lựa chọn đúng thuốc, đúng liều. Người bệnh gan nên hạn chế dùng NSAIDs.
- Theo dõi chặt chẽ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
Hy vọng với những chia sẻ trên đây, người bệnh có bệnh lý về gan và thân nhân sẽ biết cách sử dụng thuốc hạ sốt đúng cách, đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị.