Bệnh nang gan - Hiểu rõ hơn về triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị
Gan là cơ quan quan trọng trong cơ thể người, đảm nhận nhiều chức năng thiết yếu như chuyển hóa, tổng hợp các chất dinh dưỡng và khử độc. Do đó, việc quan tâm đến sức khỏe của gan ngày càng được chú trọng. Trong số các bệnh lý liên quan đến gan, bệnh nang gan là một tình trạng lành tính không quá phổ biến, nhưng việc nhận biết các triệu chứng và biến chứng có thể xảy ra là rất quan trọng.
Giới thiệu về bệnh nang gan
- Định nghĩa bệnh nang gan: Nang gan là những túi nhỏ chứa đầy chất lỏng, chất nhầy hoặc chất rắn, phát triển bất thường từ bên trong tế bào gan, biểu mô tế bào đường mật hoặc di căn từ các cơ quan khác.
- Kích thước và số lượng nang: Một người có thể có một hoặc nhiều nang gan, với kích thước dao động từ vài mm đến hơn 10 cm.
- Tính chất lành tính: Hầu hết các nang gan đều lành tính (không phải ung thư gan) và thường được phát hiện tình cờ qua các phương tiện chẩn đoán hình ảnh học như siêu âm bụng, CT scan.
Phân loại nang gan
- Nang gan đơn giản: Loại phổ biến nhất, chiếm khoảng 5% dân số, thường chỉ có một nang, đường kính < 3cm.
- Bệnh gan đa nang: Rất hiếm gặp, biểu hiện bằng sự hiện diện của khoảng hơn 10 nang gan nối thành chùm.
- Nang gan do ký sinh trùng (nang sán): Hình thành do nhiễm một loại ký sinh trùng sán dây nhỏ tên là Echinococcus granulosus.
- U nang gan: Loại nang rất hiếm gặp, có kích thước lớn, đường kính trung bình khoảng 12 cm.
Triệu chứng của bệnh nang gan
- Hầu hết các nang gan không gây ra triệu chứng, chỉ khoảng 5-10% người mắc nang gan có biểu hiện triệu chứng.
- Triệu chứng có thể gặp: Đau bụng âm ỉ ở vùng thượng vị hoặc vùng hạ sườn phải, buồn nôn và nôn, ngứa da, chán ăn hoặc no nhanh, khó thở (nếu nang to), bụng chướng hoặc cảm thấy căng phồng, có thể sờ thấy khối u trong bụng, vàng da khi bệnh diễn tiến nặng, sốt và đau bụng đột ngột khi nang lớn vỡ.
Biến chứng của bệnh nang gan
- Khoảng 1-5% các nang gan là tiền ung thư và 30% số này có thể tiến triển thành ung thư gan.
- Các biến chứng có thể xảy ra: Nang lớn vỡ tự nhiên hoặc gây xuất huyết sau chấn thương vùng gan, nang di động bị xoắn gây đau bụng đột ngột, nang lớn chèn ép đường mật gây vàng da, chèn ép tĩnh mạch cửa gây tăng áp tĩnh mạch cửa, nang gan bị bội nhiễm tạo thành áp xe gan.
- Bệnh gan đa nang có thể gây suy gan.
Nguyên nhân dẫn đến bệnh nang gan
- Nang gan đơn giản: Nguyên nhân chủ yếu là bẩm sinh.
- Bệnh gan đa nang: Do bẩm sinh hoặc rối loạn di truyền liên quan đến đột biến gen.
- Nang sán: Do nhiễm một loại ký sinh trùng sán dây nhỏ, thường lây truyền qua hệ thống nước hoặc ăn phải thực phẩm bị ô nhiễm.
- U nang gan: Nguyên nhân chưa được xác định rõ.
Nguy cơ mắc bệnh nang gan
- Nang gan đơn giản: Phổ biến ở mọi đối tượng, tỷ lệ cao từ 3-18% dân số.
- Bệnh gan đa nang: Rất hiếm gặp, từ 1-10 trường hợp trên 1 triệu người.
- Nang sán: Mọi người đều có khả năng bị nang sán nếu nhiễm phải ký sinh trùng.
- U nang gan: Rất hiếm gặp, chiếm 1-5% ở những người mắc nang gan, phổ biến hơn ở phụ nữ từ 40-50 tuổi.
- Yếu tố làm tăng nguy cơ: Tuổi cao, giới tính nữ, di truyền, estrogen ngoại sinh, dinh dưỡng không lành mạnh...
Phương pháp chẩn đoán bệnh nang gan
- Siêu âm tổng quát: Xét nghiệm ban đầu, phân biệt nang gan đơn giản với nang gan phức tạp.
- CT scan và MRI: Đánh giá rõ ràng hơn tính chất của các nang gan, được ưu tiên trước phẫu thuật.
- Xét nghiệm máu: Tìm nguyên nhân gây bệnh nang gan do ký sinh trùng.
Phương pháp điều trị bệnh nang gan
- Nang gan đơn giản không triệu chứng: Không cần điều trị nhưng theo dõi định kỳ.
- Đối với nang gan gây triệu chứng:
+ Chọc hút qua da, có thể kết hợp với tiêm chất làm xơ hóa.
+ Nội soi khử trùng nếu chọc hút không khả thi.
+ Phẫu thuật cắt bỏ u nang hoặc cắt bỏ gan là lựa chọn cuối cùng.
+ Cấy ghép gan đối với bệnh gan đa nang hoặc biến chứng nguy hiểm.
- Điều trị kháng sinh và giun sán nếu nang gan do nhiễm ký sinh trùng.
Chế độ sinh hoạt và phòng ngừa bệnh nang gan
- Duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh: Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, tránh sử dụng estrogen ngoại sinh, tập thể dục đều đặn, từ bỏ hút thuốc lá và rượu bia.
- Chế độ dinh dưỡng: Hạn chế sữa và các sản phẩm từ sữa, ăn nhiều rau quả tươi xanh, hạn chế ăn mặn và ăn ngọt, duy trì cân nặng phù hợp.
- Phòng ngừa: Tiêm vắc xin đầy đủ, hạn chế tiếp xúc với hóa chất độc hại, bảo vệ cơ thể để tránh nguy cơ nhiễm ký sinh trùng, kiểm soát cân nặng và hoạt động thể chất đều đặn, chú ý vệ sinh an toàn thực phẩm.
Bệnh nang gan là một tình trạng lành tính nhưng cần được quan tâm và theo dõi sát sao. Việc hiểu rõ về triệu chứng, nguyên nhân và phương pháp điều trị sẽ giúp người bệnh có những quyết định đúng đắn trong quá trình chăm sóc sức khỏe. Bằng cách duy trì lối sống lành mạnh và chú ý đến các dấu hiệu bất thường, chúng ta có thể hạn chế diễn tiến và biến chứng của bệnh nang gan, góp phần duy trì sức khỏe tổng thể của cơ thể.