Bệnh viêm gan A phổ biến nhất ở đâu? Đường lây và cách phòng tránh
Viêm gan A là căn bệnh gan nguy hiểm do virus gây ra. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, hàng năm có khoảng 1,4 triệu ca nhập viện và 11.000 ca tử vong do viêm gan A trên toàn cầu. Vậy bệnh viêm gan A phổ biến nhất ở đâu? Viêm gan A lây truyền như thế nào? Làm sao để phòng tránh viêm gan A hiệu quả? Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây
Viêm gan A là gì?
Viêm gan A là bệnh viêm nhiễm ở gan do virus viêm gan A (HAV) gây ra. Đây là loại virus RNA, không bền, dễ bị tiêu diệt bởi nhiệt độ cao. Khi xâm nhập vào cơ thể, vi rút viêm gan A sẽ đi vào gan và phá hủy tế bào gan, dẫn tới những phản ứng viêm nhiễm và suy giảm chức năng gan.
Bệnh thường khởi phát cấp tính, có biểu hiện là sốt, mệt mỏi, buồn nôn, nôn ói. Triệu chứng điển hình nhất của bệnh viêm gan A là da và mắt bị vàng - do men gan tăng cao. Ngoài ra còn có các dấu hiệu như tiêu chảy, phân nhạt màu, nước tiểu sẫm màu.
Tuy nhiên, nhiều trường hợp viêm gan A chỉ biểu hiện nhẹ hoặc thậm chí không có triệu chứng gì. Bệnh nhân vẫn có thể làm lây lan mầm bệnh. Do đó, xét nghiệm máu đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Viêm gan A phổ biến nhất ở đâu?
Theo thống kê, tỷ lệ mắc viêm gan A cao nhất được ghi nhận ở các nước đang phát triển, đặc biệt là khu vực châu Á và châu Phi. Điều này có liên quan đến điều kiện vệ sinh và tiếp cận nguồn nước sạch còn hạn chế.
Cụ thể, tỷ lệ viêm gan A ở các nước Đông Nam Á, châu Phi có thể lên tới 90% ở trẻ em dưới 10 tuổi. Sang đến tuổi trưởng thành, hầu hết người dân nơi đây đều có kháng thể do từng mắc bệnh.
Ngược lại, ở các nước phát triển như Mỹ, Châu Âu, nhờ điều kiện vệ sinh tốt hơn nên viêm gan A ít gặp hơn. Bệnh chủ yếu xảy ra ở một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao như: sử dụng ma túy đường tĩnh mạch, đồng tính nam quan hệ tình dục đường hậu môn, người làm việc trong lĩnh vực y tế có nguy cơ phơi nhiễm.
Lây truyền viêm gan A như thế nào?
Vi rút viêm gan A có trong phân, máu, dịch tiết đường hô hấp của người bệnh. Chúng lây lan chủ yếu qua con đường phân - miệng khi ăn phải thức ăn, nước uống bị nhiễm bẩn. Cụ thể các đường lây truyền viêm gan A bao gồm:
- Ăn phải thức ăn, đồ uống do người bệnh chế biến mà không rửa tay. Hoặc sử dụng chung đồ dùng với người mắc bệnh.
- Uống nước sinh hoạt bị nhiễm bẩn từ phân, nước tiểu người mắc viêm gan A.
- Ăn nhầm thức ăn biển như sò, hàu, ngao... sống hoặc nướng chín không kỹ.
- Tiếp xúc trực tiếp với người mắc bệnh như hôn, dùng chung đồ dùng cá nhân.
- Quan hệ tình dục không an toàn với người bị nhiễm bệnh.
Nhóm đối tượng nào dễ mắc viêm gan A?
Viêm gan A có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, các nhóm đối tượng sau đây có nguy cơ cao hơn:
- Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ: Do chưa được tiêm chủng, sức đề kháng kém. Theo thống kê 80% ca bệnh là trẻ em dưới 10 tuổi.
- Người già và người suy giảm miễn dịch: Miễn dịch kém nên dễ mắc bệnh hơn.
- Người làm việc trong lĩnh vực y tế: Thường xuyên tiếp xúc với máu, dịch tiết của bệnh nhân.
- Người sống trong vùng có dịch: Vi rút phổ biến trong khu vực => nguy cơ lây nhiễm cao.
- Người đi du lịch các nước dịch tễ: Không tiêm phòng mà ăn uống không đảm bảo vệ sinh.
Triệu chứng điển hình của bệnh viêm gan A
Thời gian ủ bệnh viêm gan A thường kéo dài 15-50 ngày. Sau đó, bệnh chuyển sang giai đoạn phát bệnh với các dấu hiệu sau:
- Xuất hiện sốt, mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn hoặc nôn ói.
- Da và mắt bắt đầu thay đổi sang màu vàng do tăng bilirubin máu. Lòng trắng mắt vàng đặc trưng.
- Đau bụng âm ỉ, có thể dữ dội ở hạ sườn phải do gan bị viêm.
- Phân thay đổi thành nhạt màu hoặc màu xám, phân lỏng.
- Nước tiểu có thể sẫm màu do mật bị ứ đọng.
Ở trẻ em, hầu hết biểu hiện nhẹ hơn người lớn. Khoảng 90% trẻ dưới 6 tuổi không có triệu chứng, hoặc chỉ bị vàng da nhẹ. Ngược lại người lớn thường có biểu hiện rõ ràng, trên 70% ca bệnh kèm theo vàng da, mắt.
Chẩn đoán viêm gan A như thế nào?
Khi nghi ngờ bệnh nhân mắc viêm gan siêu vi, bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán dựa trên các xét nghiệm sau:
- Xét nghiệm kháng thể IgG đặc hiệu cho virus viêm gan A trong máu. Đây là phương pháp chính xác nhất, cho kết quả nhanh.
- Xét nghiệm sinh hóa, huyết học máu để đánh giá chức năng gan thận. Các thông số như men gan, bilirubin, creatinin,... sẽ tăng cao.
- Xét nghiệm RT-PCR phát hiện trực tiếp virus viêm gan A trong máu. Độ nhạy cao nhưng tốn kém hơn.
- Sinh thiết gan trong trường hợp nghi ngờ bệnh tiến triển nặng.
Như vậy, kháng thể IgG và sinh hóa máu là hai xét nghiệm đơn giản, phổ biến nhất để chẩn đoán xác định bệnh viêm gan A.
Cách phòng tránh viêm gan A hiệu quả
Để hạn chế nguy cơ lây nhiễm viêm gan A, mỗi người cần thực hiện tốt các biện pháp sau:
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, nhất là trước khi chế biến thức ăn và sau khi đi vệ sinh.
- Ăn chín, uống chín. Không ăn các món lươn, tiết canh, hải sản sống không rõ nguồn gốc.
- Sử dụng nguồn nước sạch, uống đun sôi để diệt vi rút.
- Tiêm phòng vaccine viêm gan A đầy đủ cho trẻ em. Người lớn nên tiêm phòng khi đi du lịch vùng dịch.
- Vệ sinh môi trường sống sạch sẽ, xử lý chất thải đúng cách.
Như vậy, biện pháp tốt nhất để phòng tránh viêm gan A là tiêm phòng vaccine. Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, việc tiêm chủng đầy đủ 2 mũi sẽ giúp bảo vệ lâu dài, ít nhất 20 năm.
Viêm gan A là bệnh gan nguy hiểm do virus gây ra. Bệnh lây qua đường tiêu hóa, phổ biến ở các nước đang phát triển.
Để phòng bệnh, mọi người cần nâng cao ý thức vệ sinh cá nhân, ăn uống hợp vệ sinh. Đặc biệt tiêm vaccine phòng viêm gan A cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ là biện pháp hiệu quả nhất.
Trên đây là những chia sẻ chi tiết về bệnh viêm gan siêu vi A. Hi vọng qua bài viết này, mọi người có thêm những kiến thức hữu ích để phòng tránh bệnh cho bản thân và gia đình.