Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, nguyên nhân và cách điều trị
Gan nhiễm mỡ không do rượu, còn gọi là NAFLD (non-alcoholic fatty liver disease), là tình trạng gan bị tích tụ mỡ bất thường do nguyên nhân khác ngoài rượu. Đây là bệnh lý gan rất phổ biến, chiếm khoảng 20-30% dân số trên toàn thế giới.
Ở Việt Nam, tỷ lệ mắc bệnh dao động từ 18-23%. Nguyên nhân gây ra bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu ngày càng phổ biến, nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời sẽ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như xơ gan, ung thư gan, và có thể đe dọa tính mạng.
Dưới đây là bài viết chi tiết về bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, nguyên nhân và cách điều trị
Nguyên nhân gây bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu
Chế độ ăn nhiều chất béo
Khi sử dụng quá nhiều thực phẩm giàu chất béo như đồ chiên rán, thịt đỏ, sữa bơ... mà gan không thể chuyển hóa hết sẽ dẫn đến các tế bào mỡ tích tụ trong gan. Điều này gây ra hiện tượng gan bị nhiễm mỡ.
Mập phì và béo phì
Người thừa cân, béo phì do lượng calo nạp vào cơ thể quá mức cần thiết dẫn đến tình trạng insulin kháng, rối loạn chuyển hóa mỡ gây tích tụ mỡ trong gan.
Đái tháo đường
Bệnh nhân đái tháo đường thường có chuyển hóa mỡ bất thường dẫn đến tích tụ mỡ trong gan. Khoảng 70% bệnh nhân đái tháo đường typ 2 mắc NAFLD.
Rối loạn lipid máu
Có khoảng 80% bệnh nhân NAFLD bị rối loạn lipid như tăng cholesterol, triglyceride. Tình trạng này cũng làm tăng nguy cơ xơ gan, gây ra các biến chứng.
Tăng cân nhanh
Tăng cân quá nhanh cũng là nguyên nhân gây tích tụ mỡ trong gan. Đặc biệt là ở trẻ em, thanh thiếu niên, người già hoặc sau khi giảm cân.
Nữ giới tiền mãn kinh
Nữ giới độ tuổi 45-55 khi bước vào giai đoạn tiền mãn kinh, do sự thay đổi nội tiết tố làm tăng nguy cơ mắc NAFLD.
Suy giảm miễn dịch
Khi hệ thống miễn dịch bị tổn thương như sau cấy ghép tạng, nhiễm HIV/AIDS cũng làm gia tăng nguy cơ mắc NAFLD.
Ngoài các nguyên nhân trên còn một số nguyên nhân khác như di truyền, uống thuốc gây ra gan nhiễm mỡ, hội chứng chuyển hóa...
Chẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu
Có hai loại bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu gồm:
Gan nhiễm mỡ đơn thuần
Chỉ xảy ra hiện tượng tích tụ mỡ trong gan, không có dấu hiệu viêm hoặc tổn thương tế bào gan. Bệnh có thể tiến triển từ gan nhiễm mỡ đơn thuần sang viêm nhiễm.
Viêm gan nhiễm mỡ
Xảy ra tình trạng viêm trong và xung quanh các tế bào gan bị nhiễm mỡ, có thể tiến triển thành xơ hóa, suy gan và ung thư biểu mô tế bào gan.
Các phương pháp chẩn đoán bệnh gồm:
Siêu âm bụng
Chụp cắt lớp vi tính
Chụp cộng hưởng từ
Sinh thiết gan
Xét nghiệm máu
Kết hợp nhiều phương pháp trên để đánh giá mức độ tổn thương gan do bệnh gây ra. Các bác sĩ sẽ căn cứ vào kết quả xét nghiệm và hình ảnh học để đưa ra chẩn đoán chính xác.
Tiến triển của bệnh gan nhiễm mỡ
Đối với những người mắc gan nhiễm mỡ đơn thuần nếu không được kiểm soát tốt có thể tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ và tổn thương tế bào gan nghiêm trọng.
Khi bệnh chuyển sang giai đoạn viêm gan nhiễm mỡ, nguy cơ biến chứng thành xơ gan, ung thư gan và suy gan sẽ rất cao. Hậu quả của việc này là tử vong sớm nếu không được can thiệp điều trị kịp thời.
Điều trị bệnh gan nhiễm mỡ
Điều trị gan nhiễm mỡ không do rượu tập trung vào các mục tiêu sau:
Giảm lượng mỡ trong gan
Kiểm soát các yếu tố nguy cơ
Điều trị các bệnh lý kèm theo
Sử dụng thuốc điều trị nếu cần thiết
Cụ thể một số biện pháp điều trị bệnh như sau:
Chế độ ăn giảm mỡ, giàu chất xơ, rau xanh và trái cây tươi
Tập luyện thể dục thể thao đều đặn 30-45 phút mỗi ngày
Duy trì cân nặng hợp lý, hạn chế béo phì và thừa cân
Kiểm soát lượng đường trong máu ở người bệnh đái tháo đường
Sử dụng thuốc hạ lipid, metformin để cải thiện tình trạng
Đôi khi cần điều trị nội khoa và phẫu thuật trong trường hợp bệnh nặng gây xơ gan và ung thư gan.
Đối tượng cần sàng lọc bệnh gan nhiễm mỡ
Những người có các yếu tố nguy cơ sau cần thực hiện sàng lọc bệnh gan nhiễm mỡ định kỳ:
Người béo phì, thừa cân, chỉ số BMI trên 23
Tăng men gan kéo dài không rõ nguyên nhân
Mắc bệnh đái tháo đường
Rối loạn mỡ máu và tăng triglyceride
Uống nhiều bia/rượu
Có tiền sử gia đình mắc bệnh gan mạn tính
Những người trong các nhóm nguy cơ này nên thực hiện siêu âm hay chụp cắt lớp định kỳ 6 tháng hoặc 1 năm để phát hiện bệnh sớm. Điều đó sẽ giúp điều trị hiệu quả, hạn chế nguy cơ biến chứng nặng nề.
Trên đây là những thông tin về nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Hy vọng bài viết sẽ mang lại những kiến thức hữu ích cho bạn.