Ung thư gan giai đoạn cuối: Triệu chứng, chế độ ăn uống và tiên lượng sống sót
Ung thư gan là một trong những dạng ung thư nguy hiểm và phổ biến nhất trên thế giới. Đáng buồn thay, nhiều bệnh nhân ung thư gan thường chỉ được phát hiện khi bệnh đã ở giai đoạn cuối, lúc này các triệu chứng mới trở nên rõ rệt và khó kiểm soát. Giai đoạn cuối của ung thư gan là thời điểm khó khăn nhất, khi tế bào ung thư đã lan tỏa khắp cơ thể, gây tổn thương nghiêm trọng đến chức năng của lá gan cũng như các cơ quan khác. Hiểu rõ về các triệu chứng, chế độ ăn uống và tiên lượng sống sót ở giai đoạn cuối là vô cùng quan trọng để giúp bệnh nhân và gia đình có sự chuẩn bị tâm lý và kế hoạch điều trị phù hợp.
Các triệu chứng của ung thư gan giai đoạn cuối
Trong giai đoạn cuối, các triệu chứng của ung thư gan trở nên rõ ràng và nghiêm trọng hơn, bao gồm:
- Giảm cân nhanh chóng là triệu chứng phổ biến nhất, dù chế độ ăn uống của bệnh nhân không thay đổi.
- Chán ăn, thèm ăn giảm dần, nhiều trường hợp bệnh nhân không cảm thấy thèm ăn ngay cả khi chỉ ăn lượng ít.
- Buồn nôn và nôn mửa liên tục, gây phiền muộn cho bệnh nhân.
- Vàng da rõ rệt, cường độ có thể khác nhau tùy từng cá nhân.
- Cơ thể trở nên vô cùng yếu ớt, mệt mỏi dai dẳng là điều phổ biến.
- Sốt cao và không rõ nguyên nhân.
- Cơn đau khó chịu vùng bụng dưới và vùng xương bả vai phải.
- Gan to ra bất thường, có cảm giác như có một khối mắc kẹt bên phải xương sườn.
- Lách cũng to ra bất thường, tạo cảm giác khối mắc kẹt bên trái xương sườn.
- Sưng nề ở nhiều vùng trên cơ thể như bụng, được gọi là cổ trướng.
Chế độ ăn uống cho bệnh nhân ung thư gan giai đoạn cuối
Việc duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng dinh dưỡng là rất quan trọng để giúp cơ thể bệnh nhân ung thư gan có đủ sức đề kháng và chống chọi với bệnh tật. Dưới đây là một số lưu ý về chế độ ăn uống cho bệnh nhân ung thư gan giai đoạn cuối:
- Tăng cường protein nạc: Gan bị suy giảm khả năng xử lý protein béo, vì vậy bệnh nhân nên ăn nhiều protein nạc có trong thịt trắng như thịt gà, cá, trứng, các loại hạt, đậu nành và sản phẩm từ sữa ít béo. Protein nạc giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ quá trình phục hồi.
- Ăn nhiều trái cây và rau quả: Rau xanh như rau bina, cà rốt, bông cải xanh, cải Brussels, bí đỏ, khoai lang, cùng với các loại trái cây có màu sắc rực rỡ như táo, quả mọng, cam, dưa đỏ là nguồn cung cấp chất chống oxy hóa tốt cho cơ thể.
- Ngũ cốc nguyên hạt: Bánh mì nguyên cám, mì ống, bột yến mạch, gạo lứt giàu chất xơ, giúp tiêu hóa dễ dàng và cung cấp năng lượng.
- Gừng: Nhấm nháp trà gừng hữu ích trong việc chống lại cảm giác buồn nôn.
- Chất béo lành mạnh: Dầu cá, bơ, quả hạnh và các loại hạt giúp cơ thể hấp thụ tốt hơn các chất dinh dưỡng cần thiết.
- Uống nhiều nước: Đảm bảo cơ thể được cung cấp đủ nước, giúp quá trình điều trị hiệu quả hơn.
Những thực phẩm cần tránh gồm: muối và thực phẩm chế biến có nhiều muối, đồ uống có cồn, thực phẩm nhiều đường và các món tráng miệng ngọt.
Tiên lượng sống sót với ung thư gan giai đoạn cuối
Tiên lượng sống sót của bệnh nhân ung thư gan giai đoạn cuối phụ thuộc vào nhiều yếu tố như kích thước khối u, số lượng tế bào tổn thương, mức độ lan rộng của ung thư ngoài gan, tình trạng sức khỏe của các mô gan xung quanh và sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.
Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, tỷ lệ sống sót sau 5 năm tổng thể cho tất cả các giai đoạn của ung thư gan là 15% - một con số khá thấp. Nguyên nhân chính là do nhiều bệnh nhân ung thư gan cũng đang mắc các bệnh lý gan mãn tính khác như xơ gan.
Tuy nhiên, tỷ lệ sống sót sau 5 năm có thể thay đổi tùy thuộc vào mức độ di căn của ung thư gan:
- Nếu ung thư gan khu trú (chỉ ở trong gan), tỷ lệ sống sót sau 5 năm là 28%.
- Nếu ung thư gan khu vực (đã lan sang các cơ quan lân cận), tỷ lệ sống sót 5 năm giảm xuống còn 7%.
- Trường hợp ung thư gan di căn xa (di căn đến các cơ quan hoặc mô ở xa gan), thời gian sống sót trung bình chỉ còn khoảng 2 năm.
Tỷ lệ sống sót cũng phụ thuộc vào các phương pháp điều trị có thể áp dụng. Nếu ung thư gan được phát hiện ở giai đoạn sớm và có thể phẫu thuật cắt bỏ, tỷ lệ sống sót sau 5 năm có thể cải thiện lên trên 50%. Với trường hợp may mắn phát hiện sớm và gan được cấy ghép thành công, tỷ lệ sống sót 5 năm có thể đạt tới 70% - tỷ lệ cao nhất.
Nguyên nhân tử vong thường gặp ở bệnh nhân ung thư gan giai đoạn cuối là do suy gan, chảy máu không kiểm soát được hoặc ung thư tiến triển quá nhanh, không đáp ứng với các phương pháp điều trị.
Có lây nhiễm ung thư gan giai đoạn cuối không?
Hiện nay vẫn chưa có nghiên cứu chứng minh được khả năng lây lan trực tiếp của ung thư gan nói chung hay ung thư gan giai đoạn cuối nói riêng từ người bệnh sang người khỏe mạnh thông qua các con đường như ăn uống chung, tiếp xúc gần gũi, sống chung, hôn hay quan hệ tình dục.
Tuy nhiên, để hiểu được liệu ung thư gan có khả năng lây nhiễm hay không, cần phải xem xét nguyên nhân gây bệnh:
- 80% ca ung thư gan phát triển từ bệnh xơ gan mãn tính, không điều trị kịp thời.
- Virus viêm gan B và C cũng là nguyên nhân phổ biến gây ung thư gan (70% ca bệnh ở Việt Nam do virus viêm gan B, 7% do virus viêm gan C).
- Ung thư gan có thể do di truyền từ mẹ bị viêm gan B sang thai nhi.
Một cơ thể khỏe mạnh sẽ không cho phép các tế bào ung thư phát triển, các cơ quan sẽ đào thải và phá hủy chúng ngay lập tức. Tuy nhiên, đối với trường hợp người bệnh mắc viêm gan B, C thì vẫn có khả năng lây nhiễm sang người khác qua các con đường như: máu, quan hệ tình dục và truyền từ mẹ sang con, tạo nguy cơ gây bệnh ung thư gan sau này.
Do đó, cần hiểu rõ nguyên nhân gây ung thư gan để có biện pháp phòng ngừa và tránh lây nhiễm chéo khi có người nhà mắc bệnh này.
Giai đoạn cuối của ung thư gan là thời khắc gay go và đầy thách thức với người bệnh cũng như người nhà. Khi bệnh đã tiến triển đến mức này, các triệu chứng như sự suy giảm nghiêm trọng về thể trạng, cơn đau dai dẳng, tình trạng vàng da và phù nề nghiêm trọng trở nên khó kiểm soát. Duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, đầy đủ dinh dưỡng là rất quan trọng để giúp cơ thể bệnh nhân có đủ sức chống chọi. Tuy nhiên, tiên lượng sống sót lâu dài vẫn còn nhiều hạn chế, đòi hỏi sự điều trị tích cực và đồng hành cùng bệnh nhân ở mọi khía cạnh.
Bài học rút ra từ căn bệnh ung thư gan là cần phải chú trọng phòng ngừa và thay đổi lối sống lành mạnh hơn. Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ, điều trị kịp thời các bệnh lý mãn tính về gan như viêm gan virus, xơ gan là vô cùng quan trọng để ngăn ngừa nguy cơ ung thư gan tiến triển. Cuối cùng, hiểu rõ cơ chế lây lan của bệnh cũng giúp chúng ta có biện pháp phòng tránh thích hợp, để tránh làm lây lan sang người thân xung quanh. Với tất cả chúng ta, sức khỏe chính là tài sản quý giá nhất cần được bảo vệ và nâng niu mỗi ngày.