Chai gan - Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
Chai gan là giai đoạn cuối cùng của quá trình tổn thương gan do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Khi bị chai gan, chức năng gan bị suy giảm nghiêm trọng và không thể phục hồi. Bệnh có thể để lại nhiều biến chứng nguy hiểm cho các cơ quan khác trong cơ thể. Hiện nay, ghép gan là phương pháp điều trị duy nhất đối với bệnh chai gan.
Chai gan là gì?
Chai gan là giai đoạn cuối cùng của quá trình viêm gan mãn tính. Sau khi gan bị tổn thương do các nguyên nhân khác nhau (chủ yếu do rượu bia, virus viêm gan B/C), các tế bào gan liên tục bị viêm và hoại tử. Nếu không được điều trị kịp thời, gan sẽ dần bị xơ hóa với sự hình thành các mô sẹo. Các mô sẹo này chia cắt gan thành nhiều khối nhỏ, làm gan mất dần chức năng. Giai đoạn cuối của quá trình xơ hóa gan được gọi là chai gan.
Nguyên nhân chủ yếu gây chai gan bao gồm:
- Rượu bia: Lạm dụng rượu bia lâu dài làm tổn thương gan, dẫn đến viêm gan mãn tính, xơ gan và chai gan.
- Virus viêm gan B, C: Nhiễm virus viêm gan B/C mãn tính có thể gây tổn thương gan ngày càng nặng, dẫn tới xơ gan và chai gan.
- Thuốc và độc tố: Một số loại thuốc hoặc hóa chất độc hại có thể gây tổn thương gan nếu tiếp xúc lâu dài.
- Bệnh di truyền
- Người từng mắc sốt rét cũng có nguy cơ mắc viêm gan mãn tính và bị chai gan.
Ở giai đoạn đầu, chai gan thường không có biểu hiện, triệu chứng. Người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, sụt cân... nhưng không đặc hiệu. Chỉ khi bệnh chuyển nặng, các triệu chứng mới trở nên rõ ràng:
- Vàng da, vàng mắt: Do chức năng gan suy giảm không thể lọc bilirubin
- Đau vùng gan, buồn nôn, nôn
- Hay quên, rối loạn tâm thần do độc tố trong máu ảnh hưởng đến não
- Chảy máu cam/chảy máu chân răng do rối loạn đông máu
- Tăng áp lực tĩnh mạch cửa dẫn đến giãn tĩnh mạch thực quản, xuất huyết tiêu hóa
- Các biến chứng do suy giảm chức năng của gan như suy thận, loãng xương...
Giai đoạn cuối, người bệnh có thể xuất hiện hôn mê gan, tử vong do suy đa tạng.
Chai gan có nguy hiểm không?
Chai gan là bệnh lý rất nguy hiểm, tiên lượng tử vong cao như bệnh ung thư gan. Sự tổn thương của gan lan rộng sang các cơ quan khác gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm:
- Hệ tiêu hóa: Xuất huyết tiêu hóa, nhồi máu đường ruột, trĩ chảy máu, loét dạ dày... gây mất máu và có thể tử vong
- Hệ thần kinh: Não bị tổn thương dẫn đến hôn mê, co giật hoặc tụt não do tăng áp lực nội sọ
- Hệ tạo máu: Giảm tiểu cầu, rối loạn cơ chế đông máu dẫn đến xuất huyết, dễ bị nhiễm trùng
- Thận: Suy thận cấp hay mãn tính
- Nội tiết: Mất cân bằng hormone gây rối loạn kinh nguyệt, vô sinh, loãng xương ở nữ giới, hiếm muộn, giảm ham muốn ở nam giới.
Ngoài ra, chai gan làm tăng nguy cơ ung thư gan, xơ gan tái phát sau ghép gan, đồng thời làm suy giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Điều trị chai gan
Do gan đã bị tổn thương nặng nề không thể phục hồi, ghép gan hiện là phương pháp điều trị duy nhất đối với bệnh chai gan.
Trước khi ghép gan, bệnh nhân cần được điều trị các biến chứng, ổn định tình trạng. Mục đích là ngăn ngừa các biến chứng lan rộng, hạn chế tổn thương các cơ quan khác và chuẩn bị sức khỏe tốt nhất có thể cho ca ghép gan.
Sau khi ghép gan, người bệnh cần tuân thủ điều trị giảm đề kháng để gan không bị đào thải. Đồng thời, chế độ ăn uống khoa học, lối sống lành mạnh là điều kiện cần thiết để gan ghép hoạt động ổn định.
Cách phòng ngừa chai gan
Dự phòng chai gan tốt nhất là phòng tránh các bệnh lý có thể gây tổn thương gan như viêm gan virus, bệnh gan do rượu... Một số biện pháp phòng ngừa quan trọng:
- Không sử dụng rượu bia hoặc hạn chế sử dụng
- Tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh gan virus như viêm gan A, viêm gan B
- Tránh tiếp xúc với máu và các dịch tiết cơ thể người khác mà không có biện pháp bảo hộ
- Khám sức khỏe định kỳ, xét nghiệm gan thường quy để phát hiện sớm tổn thương
- Chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên
Khi có dấu hiệu nghi ngờ bệnh lý về gan, người bệnh cần đi khám để được chẩn đoán và điều trị phù hợp, tránh để bệnh tiến triển nặng thành giai đoạn xơ gan hay chai gan.
Trên đây là những thông tin về chai gan - nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị, phòng ngừa. Hy vọng sẽ giúp ích cho bạn.